آتش افرازه
[تَ اَ زَ / زِ] (اِ مرکب)قسمی از آتشبازی. تیر هوایی. فشفشه.
آتش افروختن
[تَ اَ تَ] (مص مرکب)تسعیر. تأریث. توقید. ایقاد. تسجیر. استیقاد. اشعال. اثقاب. تثقیب. تأریش. ایراء. توریه. تشعیل. الهاب. اضرام. تلهیب. تأجیج. روشن کردن. و رجوع به افروختن شود. || مجازاً، فتنه انگیختن و سبب جنگ و دشمنی شدن :
میان دو تن آتش افروختن
نه عقل است و خود در میان سوختن.
سعدی.
آتش افروز
[تَ اَ] (نف مرکب، اِ مرکب)موقد و گیراننده و روشن کنندهء آتش :
ظرافت آتش افروز جدایی است
ادب آب حیات آشنایی است.؟
|| ظرفی سفالین بهیأت جمجمهء آدمی که گویند از مخترعات جالینوس است و سوراخی تنگ دارد. و چون آن را درون آب فروبرند آب بخود کشد و سپس چون بکنار...
آتش افروزنه
[تَ اَ زَ نَ / نِ] (اِ مرکب)خرده ها از خار و خاشاک که بدان آتش افروزند. فروزینه. آتش افروز. آتش افروزه. آتش افروزینه. آتش گیره. وَقود. گیره. || چخماق. (برهان).
آتش افروزه
[تَ اَ زَ / زِ] (اِ مرکب)رجوع به آتش افروزنه شود.
آتش افروزی
[تَ اَ] (حامص مرکب)فعل آتش افروز.
آتش افروزینه
[تَ اَ نَ / نِ] (اِ مرکب)رجوع به آتش افروزنه شود.
آتش انداز
[تَ اَ] (نف مرکب) آنکه در جنگها آتش یا نفط بصف دشمن افکند :
بهر سو که دو گرد کین ساز بود
میانْشان یکی آتش انداز بود.اسدی.
|| کسی که افروختن تنور نانوایی با اوست.
آتش انگیز
[تَ اَ] (اِ مرکب) فروزینه. ذکوه. ذکیه. (حبیش تفلیسی). || رکو و پنبه و قاو که از چخماق آتش بدان افتد. || (نف مرکب) مجازاً، گویندهء سخنان تند و خشمناک :
آن دل شده زآن فسانه شد تیز
بگشاد دهان آتش انگیز.؟
آتش باد
[تَ] (اِ مرکب) سَموم. باد گرم.
آتش بار
[تَ] (نف مرکب) آنکه آتش فروریزد :
هیزم خشک و برق آتش بار
مرد خفته ست و دشمن بیدار.اوحدی.
|| (اِ مرکب) باتری. دسته ای از توپها.
آتش باره
[تَ رَ / رِ] (اِ مرکب) چخماق. (فرهنگ نعمه الله).
آتشبازی
[تَ] (اِ مرکب) ترکیباتی از باروت و اجزاء دیگر که در جشنها و شادیها بصور و اشکال گوناگون افروزند و افکنند.
آتشبان
[تَ] (ص مرکب، اِ مرکب) سادن آتشکده. || شیطان و دیو. || مالک دوزخ. زبنیه (مفرد زبانیه).
آتش بجان
[تَ بِ] (اِ مرکب) غم و سوزش و شوق محبت. (برهان). و آتش بجان گرفته، نفرینی است.
آتش برزین
[تَ شِ بَ] (اِخ) آذر برزین :
کسی که آتش برزین ندیده بود بدید
رخش چو آتش و زلفش دمیده ریحانش.
سلمان ساوجی.
آتش برگ
[تَ بَ] (اِ مرکب) چخماق. آتش زنه :
شد آنچنان برطوبت هوا که آتش برگ
ز سنگ قطره برون آورد بجای شرار.
حسین ثنائی.
آتش بند
[تَ بَ] (نف مرکب) افسون که بدان آتش فرونشیند :
نسخه ای کز خط تست اندر دل سوزان من
سحر آتش بند یا تعویذ تب میخوانمش.
امیرخسرو دهلوی.
آتش بید
[تَ] (اِخ) مرکز بلوک هشترود و قوریچای.
آتش بی دود
[تَ شِ] (ترکیب وصفی، اِ مرکب) شواظ. || کنایه از آفتاب و قهر و غضب و شراب لعلی. (برهان). || در بعض فرهنگها مجازاً به معنی لعل و عقیق و یاقوت نیز ضبط شده است.