ابوالقاسم

[اَ بُلْ سِ] (اِخ) مجریطی(1). مسلمه بن احمد مجریطی قرطبی اندلسی. وی در عصر الحاکم خلیفهء اموی بقرطبه میزیست و بریاضی و نجوم بیش از طب می پرداخت و معهذا شاگردانی در طب داشت و گویند که وی از منجمین سلف در اسپانیا بعلم درگذشت و این امر میرساند که علم نجوم در اسپانیا بسیار توسعه و بسط یافته بود ولی مورخین از ذکر آن غفلت ورزیده اند. ابوالقاسم بمطالعهء المجسطی تألیف بطلمیوس پرداخت و رساله ای مختصر، شامل جداول البتانی و شرح زیج محمد بن موسی را تألیف و سنوات ایرانی این کتاب را بسنوات عربی تبدیل کرد و نیز رساله ای در اسطرلاب. در کتابخانه های پاریس و اسکوریال رساله ای از مؤلفات او در کیمیا هست و در کتابخانهء بودلئین نیز رساله ای در خصوص احجار کریمه از او باقی است. و هم در اسکوریال رساله ای در خصوص توالد حیوانات موجود است. وی تا سال 1007 م. حیات داشت. وی نخستین دانشمند بزرگ اسپانیاست و شاگردانی چون ابن سمج، ابن صفار، الزهراوی، الکرمانی و ابن خلدون داشته است. و کتاب المعاملات در حساب نیز از مجریطی است. رجوع به لکلرک ج 1 ص 422 و 423 شود.
(1) - De Madrid.