ترکمانچای
[تُ کَ] (اِخ) (عهدنامهء...) در اواخر سال 1241 ه . ق .. (1828 م.) قشون دولت روس علی رغم عهدنامهء گلستان که بر اساس آن بیش از نیمی از سرزمین قفقاز را در تصرف خود در آورده بود با حملهء ناگهانی بطرف ایران سرازیر شدند و لشکریان ایران با همهء کوشش عباس میرزای نایب السلطنه نتوانست در مقابل هجوم اشغالگران پایداری نماید و بشکست مجدد ایران و انعقاد عهدنامه ای که سنگین تر از عهدنامهء گلستان بود منجر گردید. این عهدنامه که در قریه ترکمان چای منعقد گردید. بهمین نام معروف شد و بموجب آن بقیهء خاک قفقاز تا ساحل رود ارس به دولت روس تسلیم گردید. بموجب همین عهدنامه انحصار کشتی رانی در دریای مازندران و حق قضاوت کنسولی در داخل ایران بدولت روس تفویض شد و تحمیلات سنگین دیگری بر دولت وارد گردید. و رجوع به مرآت البلدان ج 1 ص410 و عهدنامهء ترکمانچای شود.