ترعهء سوئز

[تُ عَ / عِ یِ ءِ] (اِخ)قناه السویس. (المنجد). ترعه ای که بحر احمر را به دریای متوسط متصل میکند و طول آن 168هزار گز است و به سال 1869 م. از بورسعید (پورت سعید) تا بندر سوئز حفر گردید. (از المنجد). ترعهء سوئز بوسیلهء «فردینان دو لسپس»(1) سیاستمدار معروف فرانسوی پایه گذار حفر ترعهء پاناما احداث شد. این ترعه فاصلهء بین لندن تا بندر بمبئی را چهل درصد کوتاه کرده در سال 1875 انگلستان توانست با خرید مقداری از سهام این ترعه، خود را در اداره و نظارت ترعهء سوئز سهیم سازد. پس از جنگ دوم جهانی و کشمکش های طولانی در سال 1945 دولت بریتانیا ناگزیر گردید که نیروی نظامی خود را از ترعهء سوئز خارج نماید. با آنکه قرارداد بهره برداری از این ترعه تا سال 1968 معتبر بود، پس از روی کار آمدن سرهنگ عبدالناصر و بدست گرفتن تمام قدرت در مصر (1954)، در 1956 ملی شدن ترعهء سوئز را اعلام و از کمپانی ترعهء سوئز خلع ید کرد و ادارهء ترعه را دولت مصر در دست گرفت. باآنکه دولتهای فرانسه و انگلیس برای حفظ منافع خود و جلوگیری از ملی شدن این ترعه مداخلهء نظامی کردند و مدتی هم بین نیروهای مصر و انگلیس و فرانسه تصادفات شدیدی روی داد، بر اثر دخالت مجدّانهء دولت امریکا و مخصوصاً سازمان ملل متحد قوای فرانسه و انگلیس خاک مصر را ترک گفتند و در سال 1958 بین دولت مصر (جمهوری متحد عرب) و کمپانی سابق ترعهء سوئز موافقت نامه ای امضا شد که بر طبق آن قرار شد که دولت مصر مبلغ 23میلیون لیره بمدت پنج سال از بابت جبران خسارت به سهامداران ترعهء سوئز بپردازد.
(1) - Ferdinand de Lesseps.