تحذیر

[تَ] (ع مص) ترسانیدن. (تاج المصادر بیهقی) (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (فرهنگ نظام) (اقرب الموارد) (قطر المحیط). || تحریز و تنبیه. (قطر المحیط) (اقرب الموارد). || (اصطلاح نحو) تحذیر آنست که مخاطب را به امری که احتراز از آن واجب است متوجه کنند. احکام تحذیر: تحذیر یا با «ایّاکَ» و فروع آنست و یا بدون آن. هر گاه با «ایاک» باشد محذرمنه پس از آن، بحال عطف یا غیر عطف آید و منصوب باشد و یا آنکه بوسیلهء «مِن» مجرور گردد و در هر سه حالت، فعل ناصب وجوباً مقدر میشود، مانند: ایاک والشرَّ، ایاک الشرَّ، ایاک من الشر. و تقدیر در نخستین و دوم اینست: احذرک و احذر الشر، و در سوم: احذرک من الشر. و اگر بی ایاک باشد یا محذرمنه مکرر میشود بحال غیر عطف یا آنکه بصورت مفرد میماند و در هر حال محذرمنه منصوب است، مانند: الشرَّ الشرَّ، الشرَّ والشرَّ، الکذبَ. و تقدیر در آنها چنین است: اِحذر الشرَّ یا اِحذر الکذبَ. و در صورت تکرار و عطف، فعل ناصب وجوباً حذف میشود و در باقی حذف بطور جواز است. هر گاه «ایاک» بر فعل درآید واجب است که پس از آن «مِن» (حرف جر) مقدر گردد و فعل با «اَن» مصدری مقرون باشد، مانند: ایاک اَن تفعل هذا؛ یعنی: ایاک مِن فعل هذا. (از القواعد الجلیه ج 3 ص193). و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود.