تاج الدین

[جُدْ دی] (اِخ) سبکی ابونصر عبدالوهاب بن علی بن عبدالکافی: قاضی القضاه و مورخ و محقق بوده وی درسال 727 ه . ق. در قاهره متولد شد و باپدرش بدمشق رفت و تا پایان عمر یعنی سال 771 ه . ق. در آن شهر سکونت داشت. نسبت وی به «سبک» از اعمال مصر است. مردی خوش سخن و نیکوبیان بود. وی قاضی القضاه شام گشت و سپس معزول شد و شیوخ عصر او را به تهمت کفر و حلال شمردن شرب خمر دربند کردند و از شام به مصر بردند آنگاه وی آزاد گردید و بدمشق باز گشت و به بیماری طاعون در گذشت. ابن کثیر گوید: مصائبی که بر او گذشت بر هیچ قاضئی نگذشته است. او راست: طبقات الشافعیه الکبری در شش جلد، جمع الجوامع فی الاصول، توشیح التصحیح فی الاصول الفقه (خطی)، ترشیح التوشیح و ترجیح التصحیح (فقه- خطی)، الاشباح و النظائر (خطی)، الطبقات الوسطی (خطی)، الطبقات الصغری (خطی). (از الاعلام زرکلی ج2 ص610). قاموس الاعلام ترکی آرد: تاج الدین عبدالوهاب سبکی. او راست: «الطبقات الشافعیه» در شرح احوال مشاهیر فقهای شافعی. و نیز مؤلف کشف الظنون در ج 1 چ 1 استانبول ص557 و ج 2 ص127 کتاب «السیف المشهور فی عقیده منصور»، و «رساله فی الطاعون و جواز الفرار عنه» را به تاج الدین عبدالوهاب سبکی نسبت میدهد. مؤلف ریحانه الادب آرد: تاج الدین عبدالوهاب بن علی بن عبدالکافی سبکی شافعی از مشاهیر ارباب سیر و کنیه اش ابونصر و از شاگردان مزنی و ذهبی و در فقه و حدیث و اصول و علوم عربیه وحید عصر خود بوده و بویژه در حدیث که بسیار امعان نظر کرده و در اغلب مدارس دمشق تدریس می نموده و در حکم و قضاوت جانشین پدر (تاج الدین علی ابن عبدالکافی) گردیده و قاضی القضاه بوده و عاقبت در نتیجهء حسد دوچار شداید و محن بسیار بلکه مورد تکفیر اکثر اهل فضل بوده و مغلول و مقیدش از شام بمصر آورده و گروهی نیز بجهت گواهی بر کفر او همراه بوده اند و عاقبت مورد الطاف شیخ جمال الدین استوی بوده و رفع غائله گردید. و تالیفات او: 1- جمع الجوامع در اصول فقه 2- رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب 3- شرح منهاج بیضاوی. 4- طبقات الشافعیه الکبری که دارای شرح حال مشاهیر فقهای شافعیه از قرن سوم تا قرن هشتم هجرت در شش مجلد... 5- معیدالنعم و مبیدالنقم. و عبدالوهاب در سال 771 ه . ق. در چهل سالگی به مرض طاعون درگذشت. (ریحانه الادب ج 1 ص198). رجوع به غزالی نامهء جلال همایی ص144 و احوال و اشعار رودکی تألیف سعید نفیسی ج 3 ص1310 و از سعدی تا جامی ترجمه علی اصغر حکمت ص381 و رجوع به تاج الدین ابونصر عبدالوهاب شود.