پاکیزه گوی
[زَ / زِ] (نف مرکب) گویندهء سخنان پاک و شایسته :
دو مرد خردمند پاکیزه گوی
بدستار چینی ببستند روی.فردوسی.
پاکیزه گهر.
[زَ / زِ گُ هَ ] (ص مرکب)پاک گهر. پاک نژاد. اصیل. محض. محضه :
میگفت بدندان بتم عقد دُرر
من همچو توام لطیف و پاکیزه گهر.؟
ای جهاندار بلنداختر پاکیزه گهر
ای مخالف شکر رزم زن دشمن مال.فرخی.
پاکیزه مرد.
[زَ / زِ مَ] (اِ مرکب) پاک مرد. صالح :
زمانی بیاید که پاکیزه مرد
شود خوار چون آب دانش بخورد.
فردوسی.
پاکیزه مغز.
[زَ / زِ مَ] (ص مرکب) پاک مغز. پاکرای. که مغز و اندیشهء پاک و درست دارد. زیرک. تیزهوش. تیزویر. که عقل و فکر رسا دارد :
یکی پرخرد مرد پاکیزه مغز
که بودش زبان پر ز گفتار نغز.فردوسی.
ولیکن یکی داستانست نغز
اگر بشنود مرد پاکیزه مغز.فردوسی.
چه گفت آن خردمند پاکیزه مغز
کجا داستان زد ز پیوند نغز.فردوسی.
که بیداردل بود و پاکیزه مغز
زبان چرب و شایستهء کار نغز.فردوسی.
بدو گفت کای پیر پاکیزه مغز
همه رای و گفتارهای تو نغز.فردوسی.
ابا پند و اندرز و گفتار نغز
بزرگان ایران پاکیزه مغز...فردوسی.
نهادند خوان و خورشهای نغز
بنزد شهنشاه پاکیزه مغز.فردوسی.
بدانست کان پیر پاکیزه مغز
بزرگست و شایستهء کار نغز.فردوسی.
چو سالار شاه این سخنهای نغز [ شاهنامه ]
بخواند ببیند بپاکیزه مغز
ز گنجش من ایدر شوم شادمان
کز او دور بادا بد بدگمان.فردوسی.
بیاورد خوان با خورشهای نغز
جوان پرمنش بود و پاکیزه مغز.فردوسی.
پاکی کردن.
[کَ دَ] (مص مرکب) تطهُّر.
دو مرد خردمند پاکیزه گوی
بدستار چینی ببستند روی.فردوسی.
پاکیزه گهر.
[زَ / زِ گُ هَ ] (ص مرکب)پاک گهر. پاک نژاد. اصیل. محض. محضه :
میگفت بدندان بتم عقد دُرر
من همچو توام لطیف و پاکیزه گهر.؟
ای جهاندار بلنداختر پاکیزه گهر
ای مخالف شکر رزم زن دشمن مال.فرخی.
پاکیزه مرد.
[زَ / زِ مَ] (اِ مرکب) پاک مرد. صالح :
زمانی بیاید که پاکیزه مرد
شود خوار چون آب دانش بخورد.
فردوسی.
پاکیزه مغز.
[زَ / زِ مَ] (ص مرکب) پاک مغز. پاکرای. که مغز و اندیشهء پاک و درست دارد. زیرک. تیزهوش. تیزویر. که عقل و فکر رسا دارد :
یکی پرخرد مرد پاکیزه مغز
که بودش زبان پر ز گفتار نغز.فردوسی.
ولیکن یکی داستانست نغز
اگر بشنود مرد پاکیزه مغز.فردوسی.
چه گفت آن خردمند پاکیزه مغز
کجا داستان زد ز پیوند نغز.فردوسی.
که بیداردل بود و پاکیزه مغز
زبان چرب و شایستهء کار نغز.فردوسی.
بدو گفت کای پیر پاکیزه مغز
همه رای و گفتارهای تو نغز.فردوسی.
ابا پند و اندرز و گفتار نغز
بزرگان ایران پاکیزه مغز...فردوسی.
نهادند خوان و خورشهای نغز
بنزد شهنشاه پاکیزه مغز.فردوسی.
بدانست کان پیر پاکیزه مغز
بزرگست و شایستهء کار نغز.فردوسی.
چو سالار شاه این سخنهای نغز [ شاهنامه ]
بخواند ببیند بپاکیزه مغز
ز گنجش من ایدر شوم شادمان
کز او دور بادا بد بدگمان.فردوسی.
بیاورد خوان با خورشهای نغز
جوان پرمنش بود و پاکیزه مغز.فردوسی.
پاکی کردن.
[کَ دَ] (مص مرکب) تطهُّر.