بی نهایت

[نَ / نِ یَ] (ص مرکب) (از: بی + نهایت) بی حد و بی پایان. (آنندراج). چیزی که انتها نداشته باشد و گاه این کلمه را در کثرت استعمال میکنند یعنی خیلی و بسیار و زیاد. (ناظم الاطباء). بی کران. نامتناهی. بی پایان. بی انجام :
بی نهایت نبود کاین سخنی مشتهر است.
ناصرخسرو.
|| بی اندازه. بی شمار. بسیار :
لیلی ز پدر بدان حکایت
رنجیده چنانکه بی نهایت.نظامی.
بمصر رسید با لشکرهای بی قیاس و اموال و تجملات بی نهایت و قاهره را دارالملک ساخت. (جهانگشای جوینی).
در حسن بی نظیر در لطف بی نهایت
در مهر بی ثباتی در عهد بی دوامی.
سعدی.
دلا طمع مبر از لطف بی نهایت دوست
چو لاف عشق زدی سر بباز چابک و چست.
حافظ.
از هر طرف که رفتم جز حیرتم نیفزود
زنهار از این بیابان وین راه بی نهایت.حافظ.
|| (اصطلاح ریاضیات) عددی بزرگتر از هر عدد دیگر، یا (بجای «بینهایت دور») موضعی که نسبت بدستگاه مقایسه در وراء هر حدی واقع است. بعبارت اصح: 1 - علامت e (یا e +، که باضافهء بینهایت خوانده میشود) که آن را به مجموعهء اعداد حقیقی ملحق میکنند، و بزرگتر از هر عدد حقیقی میشمارند. علامت e- (بخوانید منهای بینهایت) را نیز به همان مجموعه ملحق میکنند و آن را کوچکتر از هر عدد حقیقی (اعم از مثبت یا منفی) محسوب میدارند. وارد کردن این علامات بمنظور تعمیم و تسهیل بیان احکام است. هیچیک از علامات e+ و e- در واقع عدد نیستند ولی گاهی از طریق اهمال آنها را در شمار اعداد بحساب می آورند. محاسبه با این اعداد تابع قواعد خاصی است از قبیلe = e + e ، 0 = e: 1 و غیره. (دائره المعارف فارسی). || (اصطلاح هندسه) نقاط و خطوط و صفحات معمولی عناصری موسوم به عناصر بی نهایت (نقاط بی نهایت، خطوط بی نهایت، و صفحات بی نهایت). مثلاً در صفحهء معین، بر هر خط این صفحه به وجود نقطه ای دورتر از هر حدی (هر قدر هم دور باشد) قائل میشویم، و آن را نقطهء بی نهایت این خط میخوانیم، و کلیهء خطوطی را که با هم متوازی هستند دارای یک نقطهء بی نهایت میشماریم. در این صورت، هر دو خط متوازی واقع در صفحهء مورد بحث از یک نقطه (نقطهء بی نهایت مشترک آنها) میگذرند و لهذا بطور کلی و بدون ضرورت استثناء میتوان حکم کرد به اینکه هر دو خط متمایز واقع در یک صفحه از یک نقطه میگذرند. ممکن است بخاطر کسی خطور کند که این تعمیم «بزحمتش نمی ارزد» ولی باید دانست که قدرت ریاضیات کنونی تا حد زیادی ناشی از این تعمیم ها است. ضمناً ناگفته نماند که چون الحاق عناصر بینهایت برای تعمیم و تسهیل بیان مطالب است، ممکن است این عناصر در موارد مختلف باشد مث در مبحث توابع متغیرهای موهومی انسب آن است که تمام ناحیهء بینهایت دور صفحه را یک نقطه (نقطهء a) بشماریم. (دائره المعارف فارسی). || در اصطلاح فیزیک هرگاه شی ء آنقدر از شخص ناظر دور باشد که اشعهء وارد از آن عم متوازی باشند گویند این اشعه از بینهایت میتابند یا آنکه شی ء در بینهایت واقع است. (دائره المعارف فارسی).