بی خواب

[خوا / خا] (ص مرکب) که خواب نرود. که خوابش نرود. که دیر خسبد. که کم خسبد. که دیر نخوابد. که خواب دراز نیایدش. مقابل بیدار :
چو بهرام دست از خورشها بشست
همی بود بیخواب و ناتندرست.فردوسی.
بشهر اندرون گرد مهراب بود
که روشن روان بود و بیخواب بود.فردوسی.
مرا از این تن رنجور و دیدهء بیخواب
جهان چو پر غرابست و دل چو پر ذباب.
مسعودسعد.
افتاده چو زلف خویش در آب
بی مونس و بی قرار و بی خواب.نظامی.
نمک در دیدهء بیخواب میکرد
ز نرگس لاله را سیراب میکرد.نظامی.
کاشکی صد چشم از این بیخواب تر بودی مرا
تا تأمل کردمی در منظر زیبای تو.سعدی.
نقش خیال روی تو تا وقت صبحدم
بر کارگاه دیدهء بیخواب میزدم.حافظ.
- بی خواب شدن؛ ارق. خواب ناکردن. خواب از چشم رفتن :
چو بشنید این شاه پرتاب شد
از اندوه بی خورد و بی خواب شد.فردوسی.
- بی خواب و خورد؛ کنایه از بیقرار و آرام :
چنین داد پاسخ که فرشیدورد
یکی آزور مرد بیخواب و خورد.فردوسی.
رجوع به خواب شود.