بخت

[بُ] (اِ) پسر. (آنندراج) (فرهنگ رشیدی) (فرهنگ نظام). || بنده. (آنندراج) (فرهنگ رشیدی). و بختیشوع بمعنی بندهء عیسی. (فرهنگ رشیدی). صاحب عیون الانباء در ذکر بختیشوع بن جرجیس گوید معنی بختیشوع عبدالمسیح است، چه بخت در لغت سریانی بمعنی بنده و یشوع عیسی (ع) است. || نجات داده. نجات یافته. رهایی داده. کلمهء بختیشوع، یعنی عیسی نجات داده. مرا بخت یعنی پروردگار نجات داده. یوشع بخت؛ یوشع یا یسوع نجات داده. سبخت یا سیبخت یعنی سه نجات داده اند. چهاربخت یا صهاربخت، یعنی چهار نجات داده اند. هفتان بخت، هفتواد یعنی هفت نجات داده. کلمهء بخت از بختن یا بوختن پهلوی است، یعنی رهایی داد یا رستگار کرد یا رستگاری بخشید. (یادداشت مؤلف). ترکیبات ذیل از این کلمه اسامی خاص بوده است اشخاص را:
- آذربخت؛ رهانیدهء آتش: بنوجشنس بن آذربخت. (آثار الباقیه).
- بخت، عبادبن عمر کوفی.؛ (از تاج العروس).
- چهاربخت؛ نام یکی از برادران شیرویه که به دست او کشته شد. (از مجمل التواریخ والقصص).
- خمرابخت؛ بنت یزدانداد بنت انوشروان. (از فارسنامهء ابن البلخی ص25).
- دیرالبخت؛ آبادی در دو فرسنگی دمشق. (یادداشت مؤلف).
- سلطان بخت؛ دختر ملک اشرف چوپانی. (یادداشت مؤلف).
- سلمه بن بخت؛ محدث است. (یادداشت مؤلف).
- سی بخت؛ (سه بخت) مرزبان هجر به بحرین در عهد رسول (ص). (یادداشت مؤلف).
- عبدالوهاب بن بخت؛ محدث است. (یادداشت مؤلف).
- عطاءبن بخت.؛ تابعی است. (یادداشت مؤلف).
- عیسی صهاربخت (چهار بخت)؛ ظاهراً از متقدمان اسماعیلیه است.
- عیشوبخت؛ رئیسی نصارای ایرانی مائهء هشتم میلادی. (یادداشت مؤلف).
- فیروزبخت دخت؛ و فیروزبن شاپور همه کار به رأی دختر کردی نام فیروزبخت دخت. (مجمل التواریخ و القصص).
- یزدان بخت؛ رئیسی از مانویه معاصر مأمون خلیفه. (از آثار الباقیه ص208 س 19).