ابن نفیس
[اِ نُ نَ] (اِخ) علاءالدین ابوالحسن علی بن ابی الحزم علاءالدین بن النفیس مصری قرشی. او طب را نزد ابن الدخوار به دمشق آموخت و نیز بتحصیل علم نحو و فلسفه و حدیث پرداخت و سپس بتدریس و تألیف آغاز کرد. وی در طب بزمان خویش شهرتی بسزا داشت و در 687 ه . ق. وفات کرد بعضی وفات او را در 696 گفته اند و عمر او هشتاد سال بود. او را تألیفات کثیره است و نسخ عدیده از کتب او بر جای مانده است و کتاب شامل او که بقول حاجی خلیفه انگارهء آن در 300 جلد بوده است بتألیف هشتاد جلد آن توفیق یافته.(1) ابن النفیس فصول ابقراط را شرح کرده است(2) و حاجی خلیفه شرح تقدمه المعرفهء بقراط را نیز به او نسبت میکند و شرحی بر تشریح قانون ابوعلی دارد. و نیز او راست شرح کتاب اول یا بعبارت دیگر کلیات قانون. و نیز شرح مسائل حنین و اختصار حاوی. متداولترین کتاب ابن النفیس کتاب موجز اوست و آن اختصار قانون ابوعلی است و حاجی خلیفه از این کتاب تمجید کند و گوید: «هو خیر ما صنف من المختصرات و المطولات اذ هو موجز فی الصوره لکنه کامل فی الصناعه منهاج للدرایه حاوٍ للذخائر النفیسه شامل للقوانین الکلیه والقواعد الجزئیه جامع الاصول المسائل العلمیه و العملیه». و بر این موجز شرح بسیار کرده اند اولین آنها که حاجی خلیفه از آن نام میبرد شرح محمد بن محمد اقسرائی است به نام حل الموجز و دومین شرح نفیس بن عوض است و آنرا به سال 841 در سمرقند بپایان رسانیده است و صاحب کشف الظنون آنرا بهترین شرح موجز میشمارد.(3) و نام دو شرح دیگر از این کتاب میبرد یکی از احمدبن ابراهیم الحلبی متوفی به سال 971 و دیگری شرح ابراهیم بن محمد سویدی متوفی به 690 و شرح دیگری که در تداول کم از شرح نفیسی نیست از سدید کازرونی است مغنی و نیز محمودبن احمد امشاطی متولد 810 را بر آن شرحی است و ابن النفیس را شرحی است بر کتاب الهدایه(4) فی الطب تصنیف ابوعلی ابن سینا. از بزرگان تلامیذ او یکی بدرالدین حسین رئیس الاطباء و امین الدوله القف و السدید ابوالفضل بن کوشک و ابوالفتوح اسکندری است. و صاحب روضات کتاب دیگری ازو نام میبرد به نام کتاب المهذب فی الکحل و کتاب مختصری در منطق و گوید او در صناعت منطق بطریقهء متقدمین میرفته است. و شیخ نجم الدین صفدی گوید: او را کتاب کوچک دیگری است به نام فاضل بن ناطق و آن معارضه با رسالهء حی بن یقظان ابن سیناست و در آنجا بانتصار مذهب اسلام و آراء مسلمین در نبوات و شرایع و بعثت جسمانی و خراب عالم برخاسته است و این کتابی بدیع است و دلالت بر قدرت و صحت ذهن و تمکن او در علوم عقلیه دارد.(5)
(1) - یدل فهرسته علی اَنه یکون فی ثلثمائه سفر هکذا ذکر لی بعض اصحابه و بیض منها ثمانین سفرا و هی الاَن وقف بالبیمارستان المنصوری بالقاهره. و بعض قطعات شامل در کتابخانهء بودلئین موجود است.
(2) - نسخه ای از آن در اسکوریال و نسخه ای در پاریس موجود است.
(3) - این شرح به طبع رسیده است.
(4) - در کشف الظنون الهدایه فی الطب است. صاحب روضات گوید فی المنطق و حق با صاحب روضات است.
(5) - در روضات الجنات آمده است: و نقلت من ترجمته فی مکان لااعرف من هو الذی وضعها قال شرح القانون فی عشرین مجلده، شرحاً حلّ فیه المواضع الحکمیه و رتب فیه القیاسات المنطقیه و بیّن فیه اشکالات الطبیه و لم یسبق الی هذاالشرح لان قصاری کل من شرحه ان یقتصر علی فسر الکلیات الی نبض الحبالی و لایجری فیه ذکر الطب الاّ نادرا و شرح کتب الفاضل بقراط کلها و لاکثرها شرحان مطول و مختصر و شرح الاشارات و کان یحفظ کلیات القانون.
(1) - یدل فهرسته علی اَنه یکون فی ثلثمائه سفر هکذا ذکر لی بعض اصحابه و بیض منها ثمانین سفرا و هی الاَن وقف بالبیمارستان المنصوری بالقاهره. و بعض قطعات شامل در کتابخانهء بودلئین موجود است.
(2) - نسخه ای از آن در اسکوریال و نسخه ای در پاریس موجود است.
(3) - این شرح به طبع رسیده است.
(4) - در کشف الظنون الهدایه فی الطب است. صاحب روضات گوید فی المنطق و حق با صاحب روضات است.
(5) - در روضات الجنات آمده است: و نقلت من ترجمته فی مکان لااعرف من هو الذی وضعها قال شرح القانون فی عشرین مجلده، شرحاً حلّ فیه المواضع الحکمیه و رتب فیه القیاسات المنطقیه و بیّن فیه اشکالات الطبیه و لم یسبق الی هذاالشرح لان قصاری کل من شرحه ان یقتصر علی فسر الکلیات الی نبض الحبالی و لایجری فیه ذکر الطب الاّ نادرا و شرح کتب الفاضل بقراط کلها و لاکثرها شرحان مطول و مختصر و شرح الاشارات و کان یحفظ کلیات القانون.
درگاه به پرداخت ملت برای ووکامرس
اتصال فروشگاه شما به شبکه به پرداخت ملت برای پرداخت آنلاین سریع و مطمئن با تمامی کارتهای عضو شتاب
مشاهده جزئیات محصول