انگاره

[اَ / اِ رَ / رِ] (اِ) هر چیز ناتمام. (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء). نقش ناتمام خواه سایه دار باشد و خواه بی سایه چنانکه تصویر. (آنندراج). نقش ناتمام و نقشه و دول تصویر و هر چیز ناتمام. (غیاث اللغات). نقاشی و حجاری ناتمام. (ناظم الاطباء). طرح. زمینه. نقشه. (یادداشت مؤلف) :
چون این صندوق شد انگارهء عاج
تبسم نقل، شکرخنده تاراج.
زلالی (از آنندراج).
|| در بیت زیر ظاهراً به معنی طرح و نقشه جنگی آمده است :
بر دین سپاه جمله کمین دارد
با تیغ و تیر و جوشن و انگاره.
ناصرخسرو (دیوان چ مینوی ص387).
|| انگارش. سرگذشت. افسانه. (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء). افسانه. (غیاث اللغات).
- انگاره کردن؛ از سر گرفتن سرگذشت و افسانه را بطریق کنایه، چنانکه اگر کسی بسیار و مکرر از گذشته بگوید گویند انگاره می کند یعنی از سر بازمی گیرد. (از برهان قاطع) (از آنندراج) :
هرکجا مجمعی بود ز شهان
همه از وی کنند انگاره.
شمس فخری (از فرهنگ سروری).
- انگاره گفتن؛ بسیار و مکرر گفتن گذشته ها و از سر گرفتن افسانه و سرگذشت را. (ناظم الاطباء).
|| یاد گذشته ها کردن. (برهان قاطع) (آنندراج) (فرهنگ سروری). یاد چیزهای گذشته. (ناظم الاطباء). || جریدهء شمار. (لغت اسدی). شمار. دفتر شمار. (فرهنگ اسدی نخجوانی). دفتر و حساب(1) و نامهء اعمال. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء). دفتر و حساب که نامهء اعمال هم نوشته اند. (آنندراج). جریدهء حساب و نامهء اعمال. (فرهنگ سروری). دفتر حساب. (غیاث اللغات). جریدهء محاسبان. (صحاح الفرس). روزنامه. (ناظم الاطباء) :
زان پیش که پیش آیدت آن روز پر از هول
بنشین و تن اندر ده و انگاره به پیش آر.
لبیبی (از فرهنگ اسدی نخجوانی).
|| اندازه. مقیاس. (فرهنگ فارسی معین). تصور کردن اندازهء چیزی. چنانکه گویند: انگارهء این کار چنان و فلان مقدار است. (از انجمن آرا) (از آنندراج). || تخمین. برآورد. (یادداشت مؤلف).
- انگاره گرفتن؛ برآورد کردن. تخمین کردن :ما انگارهء صد مهمان را گرفته بودیم. (یادداشت مؤلف).
|| مصالح. اسباب. (یادداشت مؤلف). || فرم مطبعه که هشت صفحه است و این اصطلاح مطابع تبریز است. (یادداشت مؤلف). || (ص) پس پس خزنده از شرم و حیا. (برهان قاطع) (آنندراج) (ناظم الاطباء).
(1) - ظ . واو زاید است.