انقباض

[اِ قِ] (ع مص) گرفته گردیدن و فراهم آمدن. (منتهی الارب) (آنندراج). گرفته شدن. فراهم آمدن. (از ناظم الاطباء). فراهم آمدن و گرفته شدن. (از اقرب الموارد). گرفته شدن. (تاج المصادر بیهقی) (مصادر زوزنی) (غیاث اللغات). فراهم آمدن. کشیده شدن. درکشیدن پوست بیکدیگر. (یادداشت مؤلف). || ترنجیدن. ضد انبساط. (منتهی الارب). ترنجیدن. (آنندراج). ترنجیده گردیدن. درهم کشیده شدن. (از ناظم الاطباء). خلاف انبساط. (از اقرب الموارد). || رفتن و شتافتن. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (آنندراج) (از اقرب الموارد). || (اِمص) گرفتگی. (غیاث اللغات) (آنندراج). قبض و گرفتگی و امساک و ترنجیدگی و درهم کشیدگی. (ناظم الاطباء). گرفتگی. باهم آمدگی. فراهم آمدگی. کزازت. کزوزت. بند. بست. آژنگ. تشنج. (یادداشت مؤلف).
- انقباض طبع؛ یبوست طبع و عدم اطلاق آن. (ناظم الاطباء).
|| گرفته خاطر شدن. (یادداشت مؤلف). دل گرفتگی. گرفتگی خاطر. (فرهنگ فارسی معین) : هرآنچه اقتراح افتد از مال و عدت و لشکر دریغ نیست راه بیگانگی و انقباض مسدود باید داشت. (ترجمهء تاریخ یمینی ص61). استادم مرا سوی او (طاهر) پیغامی نیکو داد، برفتم و بگزاردم و او بر آن سخت تازه و شادمانه شد و پس از آن میان هر دو ملاطفات و مکاتبات پیوسته گشت بهم نشستند و شراب خوردند که استادم در چنین ابواب یگانهء روزگار بود با انقباض تمام که داشت. (تاریخ بیهقی چ فیاض ص148)(1).
- انقباض خاطر؛ دلگیری. دل گرفتگی. اندوه. (فرهنگ فارسی معین).
- حالت انقباض؛ افسردگی و غمگینی و عدم انبساط. (ناظم الاطباء).
|| (اصطلاح تصوف) مقابل انبساط. (از فرهنگ فارسی معین). و رجوع به انبساط شود.
(1) - انقباض را در این عبارت بیهقی شاید بتوان به معنی خودداری از معاشرت یا دیرجوشی گرفت و شاید بود که بدین معنی نیز ایهامی داشته باشد.