ابن جمیع

[اِ نُ جَ] (اِخ) موفق ابوالعشائر هبه اللهبن زین الدین، ملقب به شمس الریاسهء اسرائیلی. از اطبای مصر بزمان سلطان صلاح الدین ایوبی. مولد او بفسطاط. استاد او در طب ابن عین زربی بوده و ابن جمیع نزد سلطان تقربی بسزا داشته و به تتبع لغت عرب میلی وافر می نموده چنانکه هیچگاه صحاح جوهری را از خود دور نمی کرده است. نوعی تریاق فاروق از اختراعات اوست. و تصانیف بسیار در طب دارد از جمله: کتاب الارشاد لمصالح الانفس والاجساد. کتاب التصریح بالمکنون فی تنقیح القانون. مقاله فی اللیمون و شرابه و منافعه. مقاله فی علاج القولنج. مقاله فی الراوند و منافعه. کتاب فی الادویه السلطانیه. کتاب فی الحدبه (کوژی). و مقاله فی اللیمون او را بلاطینه ترجمه کرده اند و اشتباهاً به ابن بیطار نسبت داده اند. و نسخهء کتاب الارشاد او در پاریس و هم در اکسفورد موجود است و آن مشتمل است بر: 1 - مدخل و آن عبارت است از کلیات تشریح، وظائف الاعضاء. 2 - ادویه و اغذیه. 3 - علاج امراض. 4 - اقرابادین. و نیز او راست کتابی در آب و هوای اسکندریه و اوضاع صحی آن و نیز کتابی خطاب به قاضی ابوالقاسم علی بن الحسین فیما یعتمده حیث لایجد طبیبا.