ابن بطوطه

[اِ نُ بَ طو طَ] (اِخ)ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن محمد بن ابراهیم طنجی (703-779 ه .ق .). رحّاله و عالم جغرافیائی مشهور. مولد او شهر طنجه، از سال 725 بسفرهای خویش آغاز کرده است. سفر اول او از شمال افریقیه و مصر علیا و شام و فلسطین و از آنجا بمکه و عراق عرب و ایران بوده و در سفر دوم بزیارت خانه رفته و در آنجا دو سال مجاور مانده است (729 و 730) و بسفر سیم بجنوب عربستان و مشرق افریقیه و خلیج فارس و تنگهء هرمز و مکه و سوریه و آسیه الصغری و شبه جزیرهء قرم (کریمه) و قسطنطنیه و اتل (ولگا) و خوارزم و بخارا و افغانستان و دهلی و جزایر ذیبه المهل(1)، و از راه سرندیب به بنگاله و هندوچین و چین تا شهر کانتن و از جزیرهء سمطره (سوماترا) بعربستان بازگشته و در محرم 748 در ظفار از کشتی فرود آمده. و در این سفر دو سال در دهلی و یک سال و نیم در جزایر ذیبه المهل شغل قضا رانده است. و در سفر چهارم از مصر بمکه و از مکه باز بشمال افریقیه و به سال 750 بشهر فاس شده و دیری اقامت گزیده آنگاه رهسپار اندلس گشته و شهر غرناطه را دیدار کرده و در سنهء 753-754 بسیاحت سودان پرداخته و تا شهر تُنبکتو و ماله رسیده و از آنجا بمراکش بازگشته است و سیاحت نامهء خود را که مشهور برحلهء ابن بطوطه و مسمی به تحفه النظار و غرایب الامصار است، به محمد بن محمد بن جزی داده و او آن کتاب را در 757 تنقیح و تلخیص کرده است. و ابن خلدون مورخ و حکیم معروف در مقدمهء کتاب تاریخ خویش مینویسد که ابن بطوطه را بیست سال پس از سیاحتهای او بمغرب دیده است.
(1) - Maldives.