انار

[اَ] (اِخ) [ شهرکیست ] بر راه رودان از پارس و [ جای ] بانعمت. (حدود العالم چ دانشگاه ص 129). در هفتادوپنج میلی یزد، نیمه راه یزد و شهربابک شهر انار است که در جهت جنوب خاوری شصت میل تا بهرام آباد فاصله دارد. اکنون انار و بهرام آباد هر دو از توابع ایالت کرمان اند ولی این ولایت در قرون وسطی از توابع فارس بوده است و آنرا ولایت روذان میگفتند. سه شهر مهم این ولایت ابان (که انار امروز است) و اذکان و اناس (حوالی بهرام آباد) میباشند. (از سرزمینهای خلافت شرقی ص 307)(1). انار امروزه یکی از دهستانهای پنج گانهء شهرستان رفسنجان و حدود آن بقرار زیر است: از شمال بدهستان بافق یزد، از خاور بدهستان نوق و از جنوب بدهستان کشکوئیه و ارتفاعات شهربابک و از باختر بارتفاعات شهربابک. مرکز این دهستان نیز انار است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8). انار نام دهستان و انار نام ده مرکز دهستان هر دو ذی می آید.
(1) - مؤلف سرزمینهای خلافت شرقی در حاشیهء ص 307 نویسد، کتابهایی که مرجع ما قرار گرفته اند محل ابان را در بیست و پنج فرسخی فهرج ذکر نموده اند (فهرج در پنج فرسخی جنوب خاوری یزد است) و شهر روذان را در هجده فرسخی ابان. فاصلهء اناس و روذان اندک بوده و دو قاصد (برید) بیشتر مسافت نداشته است. بیمند در چهارفرسخی باختر سیرجان و از روذان تا شهربابک سه روز راه بوده و منزلگاه اول ده شتران نام داشته است. با توجه باین فاصله ها میتوانیم بگوییم که انار و بهرام آباد کنونی همان ابان و اناس قرون وسطی میباشد. شهر روذان ممکنست محلی باشد که اذکان گفته میشود. و بین انار و بهرام آباد نزدیک دیه گناباد قرار دارد (اصطخری 135، 168 و ابن خردادبه 48 و مقدسی 457، 473). یاقوت بر اشکال مطلب افزوده گوید شهر انار با اناس یکی است در صورتی که با ملاحظهء فاصله های بین آن نقاط که ذکر شده این گفته نمیتواند مطابق واقع باشد.