ام الکتاب

[اُمْ مُلْ کِ] (ع اِ مرکب) فاتحهء کتاب (قرآن)، زیرا در هر نماز بدان ابتدا می شود. (از لسان العرب). سورهء فاتحه از قرآن. (از لسان العرب) (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). ام القرآن. || اصل کتاب (قرآن). (از لسان العرب) (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || لوح محفوظ. (لسان العرب) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). || قرآن مجید. (از لسان العرب) (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء). || معظم قرآن و محکمات آن: هوالذی انزل علیک الکتاب منه آیات محکمات هن ام الکتاب و اخر متشابهات. (قرآن 3/7)؛ او آن است که فرو فرستاده بر تو این نامه، از اوست آیتهای استوار داشته و تمام کرده، معظم قرآن و مایهء دین داران و علم جویان آن است. (کشف الاسرار، ج2 ص15). و گفته اند هن ام الکتاب یعنی ام کل کتاب انزل الله علی کل نبی فیهن کل ما احل و کل ما حرم؛ یعنی آن آیات محکمات که در این قرآن بتو فروفرستادیم اصل همه کتاب خدای اند که پیغمبران را داد یعنی که همه را بیان حلال و حرام و فروش و حدود کردیم و روشن کردیم. (از کشف الاسرار ج2 ص17). و نیز قول خداوند: یمحوا الله مایشاءُ و یثبت و عنده ام الکتاب. (قرآن 13/39). یعنی می سترد الله تعالی آنچه خواهد و بر جای می دارد و می نهد آنچه می خواهد و مهر همه نسختها آن است که بنزدیک اوست. (کشف الاسرار ج5 ص210) :
حرف ظرف آمد درو معنی جواب
بحر معنی عنده ام الکتاب.مولوی.
|| در تداول علوم عقلی، عقل اول. (از تعریفات جرجانی).