ابن ابی اصیبعه

[اِ نُ اَ اُ صَ بِ عَ] (اِخ)موفق الدین ابوالعباس احمدبن قاسم بن خلیفه سعدی خزرجی طبیب (600-668 ه .ق .). جد او در سال 596 به دمشق آمده و موفق الدین در این شهر متولد شده است. قسمتی از شرح حال او از آنچه در ضمن تراجم معاصرین خود گفته استفاده میشود. خاندان او خاندانی طبی بوده و از آنروی بدین علم طبعاً رغبت داشته و بوسیلهء پدر و عم با اطبای بزرگ مراوده و آمیزش کرده و در آغاز نزد یعقوب بن صقلاب در دمشق به آموختن طب شروع و همراه او در عسکر معظم ببود و از دانش وی بهره ها برد آنگاه در دمشق متوطن گشت و از ابن دخوار تعلیم گرفت و بخدمت بیمارستان بزرگ دمشق منصوب و سپس معلم طب شد و در زمان غیرمعلومی از دمشق به مصر مهاجرت کرد و به سمت کحالی بیمارستان ناصری منتخب گشت. و پس از آن طبیب مخصوص امیر عزالدین ایدمر گردیده به شام رفت و بدانجا درگذشت. از اطبای معروف آن زمان عبداللطیف و ابن بیطار است که ابن ابی اصیبعه با آنها مصاحبت داشته و علم نباتات را از ابن بیطار فراگرفته است. ابن ابی اصیبعه را کتابی در تاریخ اطباست موسوم به عیون الانباء فی طبقات الاطباء و آن را به نام وزیر ابوالحسن بن غزال سامری تألیف کرده مشتمل بر پانزده فصل و علاوه بر اطبای یونان و ملل دیگر ترجمهء احوال چهارصد طبیب عربی یا آنان که علم طب به زبان عربی نوشته اند کرده است و این کتاب بهترینِ تراجم اطباست.