ابلونیوس اسکندرانی

[اَ بُلْ لُ سِ اِ کَ دَ] (اِخ)(1) مهندس و منجم یونانی از مردم برغه(2) در بامفیلیا(3)، ساکن اسکندریه (205 ق. م.)، معاصر بطلمیوس چهارم. او نخستین کس است که خواص قطع مخروطات را دریافته. و امروز رساله ای در هشت مقاله از او برجای است و کتب دیگری نیز داشته که بعض اجزاء آن در دست است. (معجم تاریخی و جغرافیائی دزبری و باشله). و ابن الندیم علاوه بر هشت مقالهء مزبوره، کتب ذیل را نیز که به عربی ترجمه شده از او نام برده: کتاب قطع الخطوط علی نسبه، در دو مقاله. کتاب فی النسبه المحدوده در دو مقاله. مقالهء اولای آنرا ثابت اصلاح کرده و دومی نیز به عربی نقل شده لکن مفهوم نیست. کتاب قطع السطوح علی نسبه در یک مقاله. کتاب الدوائرالمماسه. ثابت بن قره گوید از کتب او مقاله ای است به نام ان الخطین اذا خرجا علی اقل من زاویتین قائمتین یلتقیان. و بعض کتب او از جمله چهار مقالهء مخروطات را اوطوقیوس عسقلانی(4) (540 م.) اصلاح کرده و چهار مقالهء آنرا هلال بن ابی هلال حمصی با مراقبت احمدبن موسی به عربی نقل کرده و سه مقالهء دیگر را باضافهء چهار شکل مقالهء هشتم که به دست آمده است ثابت بن قره به عربی آورده است. (نقل به اختصار از ابن الندیم). و قفطی گوید اصل کتاب اصول هندسهء اقلیدس از اوست و اقلیدس تنها به امر یکی از ملوک اسکندرانی بنقل و تفسیر آن پرداخته و از این رو کتاب بدو منسوب شده است. و بعض اصحاب تراجم عرب باین حکیم لقب نجار میدهند.
(1) - Apollonios de Perga.
(2) - Perga.
(3) - Pamphylia. .
(فرانسوی)
(4) - Eutocius d'Ascalon