اعلام

[اَ] (ع اِ) جِ عَلَم. علمهای فوج و بیرقها. (آنندراج). جِ عَلَم، درفش و پرچم. (منتهی الارب). جِ عَلَم، رایت. درفش. (از اقرب الموارد). علمها. درفشها. (ناظم الاطباء). تقول: هو من اعلام العلم الخافقه. (از اقرب الموارد). قلقشندی آرد: اعلام از اسباب پادشاهی و آن پرچمهایی است که پشت سر سلطان بهنگام سوار شدن برمی دارند و آن از شعار پادشاهان قدیم بود. و در روایات است که پیغامبر (ص) برای فرماندهان سپاههایی که خود بجنگها شرکت نداشتند (سریه) علمهایی ترتیب میداد که بعدها برخی از آنها را لواء و برخی دیگر را عصابه و گاهی سنجق خواندند. (از صبح الاعشی ج2 ص127) :
تا چون بخندد بهار خرم
از لاله بینی بر کوه اعلام.فرخی.
ابطال جهانگیر درآیند به ابطال
اعلام صف آرای درآرند به اعلام.
مسعودسعد.
حافظ اعلام شرع، ناصر دین رسول
کز مدد علم اوست نصرت حزب خدا.
خاقانی.
یک اسبه در دو ساعت گیرد سه بعد عالم
چون از سپهر چارم اعلام مهر انور.خاقانی.
رایات سلطان و اعلام ایمان در علو و رفعت بثریا رسید. (ترجمهء تاریخ یمینی ص258). - اعلام نصرت فرجام؛ درفشهایی که نصرت و ظفر همیشه با آنها همراه است. (ناظم الاطباء).
|| کوه دراز یا عام است. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) :
ابطال جهانگیر درآیند به ابطال
اعلام صف آرای درآرند به اعلام.
مسعودسعد.
|| مشاهیر و بزرگان : جمعی دیگر از اعلام براعت و احداث صناعت در عداد کتاب و حساب منتظم بودند. (ترجمهء تاریخ یمینی ص257). نیت غزری دیگر محقق کرد که اعلام اسلام بدان مرتفع گردد. (ترجمهء تاریخ یمینی ص273).
- علمای اعلام؛ عالمان بزرگ و مشهور.
|| نشانهای لشکریان و اسمهای مردم و نامهای شهر و بمعنی کوهها. (آنندراج) (غیاث اللغات). جِ عَلَم، بمعنی شکافی است در لب پائین یا بطرفی از آن و نشانی که در راه برای شناختن برپا سازند و نشان و کوه دراز و یا مطلق کوه و نشان جامه و نگار و روگاه آن و مهتر قوم و نامی که مرد به وی معروف باشد. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). جِ عَلَم، نام و نشان. (مؤید الفضلاء). و رجوع به عَلَم شود. || از اعلام است مر عربان را. (از منتهی الارب).