یهوه

[یَ هُ وَ] (اِخ)(1) نام خدای تعالی نزد یهود. (یادداشت مؤلف). یهوه از آغاز نام خدای مطلق قوم موسی نبود بلکه پیش از زمان وی بنی اسرائیل او را در رأس سه گروه نیمه خدایان: کروبیون (ابرها)، صرافیون (مارهای بالدار) و الوهیون (خدایان گله های ابری) می دانستند. (از مزدیسنا و ادب پارسی ص165). یهوه در انگلیسی خدا، رب(2)ترجمه می شود، ولی هیچیک از این دو کلمه معنی دقیق یهوه نیست. یهود در قدیم این کلمه را به سبب مقدس بودن آن به طریق هزوارش «یهوه» می نوشتند و «رب» تلفظ می کردند، اما اینکه معنی درست کلمه چیست، موضوعی است قابل بحث و نیز اینکه آیا صورت قدیم کلمه «یهوه»(3) یا «یهوه»(4)است پرسشی است که یکی بر دیگری مترتب می شود. در سِفْرِ خروج (14/3) یهوه «منم که منم» یا «هستم آنکه هستم» معنی می دهد.(5) و شاید «یاهو» مخفف یهوه باشد. (قاموس کتاب مقدس). کلمهء یهوه در زبان سامی از چهار حرف اصلی (ی، ه ، و، ه) ساخته شده و تلفظ اصلی و ابتدایی این واژه «یَهُو» و «یاهو» بوده است و تلفظ یَهْوِه ظاهراً تلفظ بعدی و ساختگی کلمه است، به معنی ابدیت و سرمدیت. بابلیها از نظر دنیای فانی و فنای کل مخلوقات ازلیت و ابدیت خداوند را با کلمهء فوق بیان می کردند، ولی بیان معنی و شرح کامل این کلمه با واژه ها و الفاظ ممکن نیست. لفظ یهوه (به صورت تلفظ امروزی [ یَ هُ وَ ]) در فرهنگ ها و تداول تحریفی از کلمهء فوق است و معنای مجازی «سرور من» و «مولای من» نیز به آن داده اند. صورتهای این کلمه را که به خط لاتین در ذیل این صفحه(6) نقل شده است برخی صورت قدیمی فعل «بودن» به زبان عبری و اسم خاص ذات خداوند می دانند. از کلمهء فوق دو معنی «من هستم ذاتی که هست»(7) و «من هستم ذاتی که من هستم»(8) استنباط می شود.
(1) - Jehovah. Jahve.
(2) - Lord.
(3) - Yahweh.
(4) - Yahu. (5) - ترجمهء عربی تورات در این آیه، «اهیه الذی اهیه» است. و در آیهء 15 چنین است: هکذا تقول لبنی اسرائیل یهوه اله آبائکم...
(6) - Jahve. Jahweh. Yahweh. Iahave.
(7) - Je suis celui qui est.
(8) - Je suis celui que je suis.