یوسف

[سُ] (اِخ) ابن عبدالمؤمن بن علی قیسی کومی امیرالمؤمنین، مکنی به ابویعقوب. سومین از پادشاهان دولت موحدین مراکش بود و به سال 533 ه . ق. در تینملل به دنیا آمد. پس از وفات پدر به سال 558 ه . ق. هنگامی که در اشبیلیه بود با او بیعت کردند. یوسف پادشاهی دوراندیش، شجاع، نیکخو و آشنا به سیاست کشورداری و مردم داری بود. از علم فقه بهره داشت و به حکمت و فلسفه سخت دلبسته بود. دانشمندان از سرزمینهای مختلف به دربار وی روی آوردند، از آن جمله بود «ابوالولیدبن رشد». یوسف بانی مسجد اشبیلیه شد و به سال 567 ه . ق. آن را به پایان رساند. سکه های «یوسفیهء» مغرب بدو منسوب است. علامت و شعار او در نوشته ها و جز آن «الحمدلله وحده» بود. وی به فتوحاتی نایل آمد که آخرین آنها حمله به شهر شنترین در باختر جزیرهء اندلس بود و در همین پیکار در حال محاصره زخمی برداشت و در راه برگشت به مغرب در نزدیکی جزیرهء خضراء درگذشت. جنازهء او را به تینملل حمل کردند و در کنار قبر پدر به خاک سپردند (سال 580 ه . ق.). (از اعلام زرکلی).