یحیی

[یَحْ یا] (اِخ) ابن ابی منصور فارسی، مکنی به ابوعلی، زبدهء آل منجم بود که از آنان دانشمندانی در ادب و نجوم و کلام برخاسته اند. در دربار مأمون عباسی به فضل بن سهل پیوست و فضل در نجوم به رأی او عمل میکرد. پس از کشته شدن فضل به تشویق مأمون از دین مجوس دست کشید و اسلام آورد و به دستور مأمون در ساختن رصد و اصلاح ابزار آن در شماسیهء بغداد و کوه قاسیون دمشق خدمت کرد. و به سال 230 ه . ق. درگذشت و کتاب «الزیج الممتحن» و «مقاله فی عمل ارتفاع سدس ساعه لعرض مدینه الاسلام» و «کتاب» که محتوی رصدگیری آن است و رسالات دیگری در ارصاد از اوست. (از اعلام زرکلی). یحیی آنگاه که به طرسوس می شد وفات کرد و در حلب به مقابر قریش مدفون گشت و قبر او تا زمان ابن الندیم (377) معروف بوده است. و خاندان یحیی بنومنجم یا آل المنجم خوانده میشود. (یادداشت مؤلف). و رجوع به گاهنامه و فهرست ابن الندیم صص357 - 359 و تاریخ الحکماء فقطی و التفهیم ص161 و 163 و معجم الادباء ج7 ص287 و نیز مادهء بنومنجم شود.