یادآوردن

[وَ دَ] (مص مرکب) بخاطر آوردن و متذکر شدن. (ناظم الاطباء). فراموش شده ای را دوباره بخاطر آوردن. تذکر. تذکار. تذکره. اذکار. ادکار. ذکری. ذُکر :
یاد آری و دانی که تویی زیرک و نادان(1)
ور یاد نیاری تو سگالش کن و یادآر.
رودکی.
یادت آور پدرْت را که مدام
گه پلنگمْش بذی(2) و گه خنجک.معروفی.
یاد نیاری(3) بهر بهاری جدت
توبره برداشتی شدی به سماروغ.منجیک.
نگه کن که تا چون بود باورم
چو کردارهای تو یاد آورم.فردوسی.
بدو گفت هر کس که تاب آورد
و گر یاد افراسیاب آورد
همانگه سرش را ز تن دور کن
وزو کرکسان را یکی سور کن.فردوسی.
براندیش از این ای سرانجمن
نباید که یادآوری گفت من.فردوسی.
بمیرد کسی کو ز مادر بزاد
ز خسرو چو یاد آوری تا قباد.فردوسی.
چو عیب تن خویش داند کسی
ز عیب کسان یاد نارد بسی.فردوسی.
یکی پند آن شاه یاد آورم
ز کژی روان سوی داد آورم.فردوسی.
چو از پندهای تو یاد آورم
همی از جگر سرد باد آورم.فردوسی.
اگر رزم گرشاسب یاد آوری
همه رزم رستم بباد آوری.اسدی.
دگر هر که را بد سزا هدیه داد
به نامه بسی پوزش آورد یاد.
اسدی (گرشاسب نامه ص175).
کس نیارد یاد از آل مصطفی
در خراسان از بنین و از بنات.ناصرخسرو.
چون ز یاران رفته یاد آرم
آه و واحسرتا علی من مات.خاقانی.
پند آن پیر مغان یاد آورید
بانگ مرغ زندخوان یاد آورید.خاقانی.
ز باغ خاطر من خواه تازه نخل سخن
ز خشک بید هر افسرده ای چه آری یاد.
خاقانی.
از گناه گذشته نارم یاد
با نمودار وقت باشم شاد.نظامی.
چو از مرگ بسیار یاد آوری
شکیبنده باشی در آن داوری.
و گر ناری از تلخی مرگ یاد
بدشواری آن در توانی گشاد.نظامی.
بر آن درگه چو فرصت یابی ای باد
بیار این خواجه تاش خویش را یاد.نظامی.
منم کز یاد او پیوسته شادم
که او در عمرها نارد به یادم.نظامی.
چنین آمده ست آدمی را نهاد
که آرد فرامش کنان را به یاد(4).نظامی.
چو اسکندر آسوده شد هفته ای
نیاورد یاد از چنان رفته ای.نظامی.
تو خود دانم که از من یاد ناری
که یاری بهتر از من یاد داری.نظامی.
یاد آرید ای مهان زین مرغ زار
یک صبوحی در میان مرغزار.مولوی.
یاد آور از محبتهای ما
حق مجلسها و صحبتهای ما.مولوی.
بینوایان را به یک لقمه نجُست
یاد نآورد آو ز حَقهای نُخُست.
مولوی (مثنوی ج3 ص 139).
ای در دل ریش من مهرت چو روان در تن
آخر نه دعا گویی یاد آر به دشنامی.سعدی.
آخر نگاهی باز کن وقتی که بر ما بگذری
گر کبر منعت می کند کز دوستان یادآوری.
سعدی.
خشت بالین گور یاد آور
ای که سر بر کنار احبابی.سعدی.
ولیکن نباید که تنها خوری
ز درویش درمانده یاد آوری.سعدی.
فارغ نشسته ای به فراخی و کام دل
باری ز تنگنای لحد یاد ناوری.سعدی.
اگر مرا هنری نیست یا خطائی هست
تو از مکارم اخلاق خویش یادآری.سعدی.
میان انجمن از لعل او چو آرم یاد
مرا سرشک چو یاقوت در کنار آید.سعدی.
باشد که خود به رحمت یاد آوری تو ما را
ورنه کدام قاصد پیغام ما گذارد.سعدی.
در اینان به حسرت چرا ننگرم
که عمر گرانمایه یاد آورم.سعدی.
در یاب که نقشی ماند از لوح وجود من
چون یاد تو می آرم خود هیچ نمی دانم.
سعدی.
عادت بخت من نبود آنکه تو یادم آوری
نقد چنین کم اوفتد خاصه به دست مفلسی.
سعدی.
ترا چه غم که مرا در غمت نگیرد خواب
تو پادشاه کجا یاد پاسبان آری.سعدی.
همی زنم نفسی سرد بر امید کسی
که یاد نارد از من به سالها نفسی.سعدی.
الا ای که بر خاک ما بگذری
به خاک عزیزان که یاد آوری.سعدی.
در اینان به حسرت چرا ننگرم
که عمر گرانمایه یاد آورم.سعدی.
چو با حبیب نشینی و باده پیمایی
بیاد آر محبان باد پیما را.حافظ.
معاشران ز حریف شبانه یاد آرید
حقوق بندگی مخلصانه یاد آرید.حافظ.
|| به خاطر کسی آوردن شخص یا چیز فراموش شده ای را. تذکیر :
خفتگان را در صبوح آگه کنید
پیل را هندوستان یاد آورید.
خاقانی.
ترا شمامهء ریحان من که یاد آورد
که خلق از آن طرف آرند نافهء مشکین.
سعدی.
چه ناله ها که رسید از دلم به خرمن ماه
چو یاد عارض آن ماه خرگهی آورد.حافظ.
(1) - کذا، و ظاهراً: دانا.
(2) - ن ل: تبنگش چدی.
(3) - ن ل: نداری، و در این صورت اینجا شاهد نیست.
(4) - موهم معنی دوم نیز هست.