ویس

[وی / وَ] (اِخ) نام معشوق رامین است (با بلقیس قافیه کرده اند)، و او را ویسه هم میگویند چنانکه رامی را رام هم خوانند، و قصهء ویس و رامین مشهور است. (از برهان). قصهء ویس و رامین را فخرالدین گرگانی منظوم کرده و به هر کس نسبت دهند خطاست. (انجمن آرا) (آنندراج). نام دختر قارن و شهرو. (حاشیهء برهان)(1) :
چو ویس از نیکنامی دور گردی
به زشتی در جهان مشهور گردی.نظامی.
یا ز لیلی بشنود مجنون کلام
یا فرستد ویس رامین را پیام.مولوی.
گر منش دوست ندارم همه عالم دارند
تا چه ویس است که در هر طرفش رامین است.
سعدی.
(1) - (Wes) Wis نام دختر قارن و شهرو (یوستی، نام نامه ص371). داستان ویس و رامین در ایران قبل از اسلام رواج داشته و طبق قرائن در عهد اشکانیان پرداخته شده. این داستان تا قرن پنجم هجری به زبان پهلوی وجود داشته است. در آن زمان فخرالدین اسعد گرگانی آن را به نظم پارسی درآورد. برای اطلاع از این منظومه رجوع شود به مجتبی مینوی: ویس و رامین، مجلهء سخن، سال 6 شمارهء 1 صص 13-21 و شمارهء 2 صص129 - 137 و محمد معین: مزدیسنا صص438 - 453. (حاشیهء برهان چ معین).