وقتیه

[وَ تی یَ] (ع ص نسبی) (قضیهء...) (اصطلاح منطق) قضیهء موجهه را نامند که حکم شود در آن به ضرورت ثبوت محمول مر موضوع یا سلب موضوع از محمول را موقتاً نه برسبیل دوام، مانند آنکه گویی: کل قمر منخسف وقت حیلوله الارض بینه و بین الشمس لا دائماً و لا شی ء منه بمنخسف وقت التربیع لا دائماً، و چنین قضیه ای مرکب باشد از وقتیهء مطلقهء موافق در کیف (یعنی ایجاب و سلب) و مطلقهء عامهء مخالف در کیف. و وقتیهء مطلقه آن است که حکم شود در آن به ضرورت در وقت معین، و مطلقهء وقتیه آن است که حکم شود در آن به نسبت به فعل در وقت معین، پس بین این دو قضیه عموم و خصوص مطلق باشد. (از کشاف اصطلاحات الفنون از شرح مطالع). رجوع به اساس الاقتباس و تعریفات سید جرجانی و قضایا در این لغت نامه شود.