وخشور

[وَ / وُ] (اِ) بر وزن دستور، پیغمبر و رسول را گویند و به ضم اول هم آمده است. (برهان)(1) (آنندراج) (ناظم الاطباء) :
با ندا نمودند وخشور را
بدید آن سراپا همه نور را.رودکی.
یکی حال از گذشته دی دگر از نامده فردا
همی گویند پنداری که وخشورند یا گندا.
دقیقی.
بگفتار وخشور خود راه جوی
دل از تیرگیها بدین آب شوی.فردوسی.
بگو ای خردمند از این در سخن
قیاسی ز وخشور دادار کن.فردوسی.
رجوع به غیاث اللغات و انجمن آرا و آنندراج شود.
(1) - در اوستا vaxsho - baraمرکب از «وخش» از ریشهء uxt(گفتن) و «بره» از ریشهء bar(بردن) که در فارسی بدل به «ور» (به فتح اول) شده و از پسوندهای اتصاف به شمار میرود. پس وخشور (که در پارسی همانند گنجور و رنجور و مزدور varآن بدل به urشده) لغهً به معنی حاصل کلام (سخن) آسمانی و اصطلاحاً به معنی پیامبر است. (از حاشیهء برهان، از مزدیسنا صص106 - 107). پهلوی vaxshwar :(دینکرت) در کتاب هفتم دینکرت عبارتی آمده که در آیین مزدیسنای پیشین سابقه ندارد. در این عبارت از vaxshvarسخن میرود و این کلمه فقط به زرتشت اطلاق میشود. از آغاز، از پیامبران و رسولان دیگر او هرمزد (اهورمزدا) که پیش از زرتشت زندگی میکردند و به وسیلهء معجزاتی که نشان داده اند رسالت (vaxshvarih) خود را در جهان ثابت کرده اند یاد میشود. (از حاشیهء برهان قاطع چ معین، از Dk. 7.1.3. و Dk.5.1.):
یکی حال از گذشته دی، دگر از نامده فردا
همی گویند پنداری که وخشورند یا گندا.
(از حاشیهء برهان قاطع، از لغت فرس صص 164-165).
مصراع اول در صحاح الفرس چنین است: یکی حال از گذشته دیگری از نامده فردا. «طاعتی». (از حاشیهء برهان چ معین).