وچرگر

[وَ چَ گَ] (ص مرکب) مفتی. فتوی دهنده. || پیغمبر و رسول. (برهان) (از آنندراج) (ناظم الاطباء). [ مشتق از وزاره به معنی گداره و گر علامت فاعلی ]گذارش گر. و کلمهء وزیر نیز معرب همین وچر است. (از یادداشت مرحوم دهخدا) :
بوسه و نظرت حلال باشد باری
حجت دارم بر این سخن ز وچرگر.
زینبی.
در نسخهء حاشیهء فرهنگ اسدی نخجوانی که کتابت آن در 776 ه . ق. است مینویسد: چرگر، سرودگوی بود. شاعر گوید :
همیشه دشمن تو سوخته تو ساخته بزم
به بزم ساخته، رود آخته دوصد چرگر
و چرگر دیگر مفتی بود. زینبی گوید :
بوسه و نَظْرَت(1) حلال باشد باری
حجت دارم بر این سخن روا چرگر. (کذا).
چنانکه مشهود است کلمهء چرگر است نه وچرگر برای اینکه بعد از چرگر به معنی سرودگوی مینویسد چرگر دیگر لیکن شعر زینبی را که شاهد می آورد مصرع دوم طوری است که اگر زِ وَچَرگَر بخوانیم وزن درست میشود و فرهنگها از همین جا به اشتباه افتاده اند ولی بی شبهه مصراع ثانی غلط است و شاید اصل چنین بوده: حجت دارم بر این سخن از چرگر یا بر چرگر یا ز گفتهء چرگر، با اینهمه کلمه ای در پهلوی هست بدینصورت «واژی تاژ» به معنی قاری و نمازگزار و خوانندهء ادعیهء دینی و امثال آن است. والله اعلم. (یادداشت بخط مؤلف).
(1) - تاء «نظرت» جزو کلمه است.