واج

(اِ) گفتار و کلام و سخن. (ناظم الاطباء). || پرسش، ابی واجی؛ از من میپرسی :
ابی واجی چرا بی نام و ننگی
کسی کش عاشقه چش نام و چش ننگ؟
باباطاهر (از انجمن آرا) و (آنندراج)(1).
|| واج، امر به گفتن باشد یعنی بگو. (برهان)(2)(جهانگیری). || (ص) بی نهایت گرسنه. (ناظم الاطباء) (آنندراج). || گیج. حیران و ویج. هاج و واج. هاژ و واج :
اگر همسایگان چیزی ندانند
غریبم واج و مسکین ره کدام است؟
در فرهنگ جهانگیری نسخهء خطی ص123 همین شعر را شاهد برای واج به معنی «مگو» آورده و در نسخهء خطی دیگر مانند برهان به معنی بگو آمده است. || گوینده. (انجمن آرای ناصری).
(1) - این بیت با این معنی نادرست است. در دیوان باباطاهر چ وحید دستگردی چ ادب، سال 1331 ه . ش. تهران ص 49 چنین آمده است:
دلا دنگم دلا دنگم دلا دنگ
ز دستم شیشهء ناموس بر سنگ
همه واژن بمو بی نام و ننگی
کسی که عاشقه چش نام و چش ننگ؟
و اصح بنظر میرسد، که واژن از ریشهء «واژه» و «واج» اینجا به معنی میگویند باشد.
(2) - اوستائی vac (ریشه)، vaocat (سخن گفتن)، پهلوی: vacak (آواز، صدا)، vac، پازند: vaz (دعا)، هندی باستان: vac (ریشه)، vivakti، vac (کلمه)؛ رجوع شود به: وات، گواژه، گواژیدن، باج، باژ، باز، واژ، واژه؛ لاتینی: Vox، فرانسوی: Voix (آواز، صدا)، انگلیسی: Voice(آواز، صدا): (از حاشیهء برهان قاطع، تصحیح دکتر معین).