نظام

[نَظْ ظا] (اِخ) ابراهیم بن سیاربن هانی بلخی بصری، مکنی به ابواسحاق و مشهور به نظام( 1) از اعاظم دانشمندان عهد بنی عباس و از اجلهء علمای معتزله است در علم کلام و طبیعیات و الهیات تبحر داشت، و در عهد خلافت مأمون و معتصم شهرتی فوق العاده یافت( 2)، فرقهء نظامیه بدو منسوب است تصنیفات او را تا صد جلد نوشته اند وی به سال 221 ه ق درگذشت (از ریحانه الادب ج 4 ص 206 ) و نیز رجوع به خاتمهء فهرست ابن الندیم و روضات الجنات ص 42 و الموسوعه العربیه المیسره شود ( 1) - او را بدان سبب نظام گفتند که شغل او در بازار بصره در رشته کشیدن مهره و فروختن آن بود، یا خود بجهت حسن انتظام کلمات نثری و 2) - او را اشعری مذهب نیز دانسته اند و راجع به مناظرهء او در مجلس هارون ) ( نظمی او بوده است (ریحانه الادب ج 4 ص 207 شرحی نوشته اند رجوع به ریحانه الادب و ریاض العلماء شود.