نامیه

[یَ] (ع ص) تأنیث نامی است بالان بالنده نمو کننده رجوع به نامی شود (|| اِ) آفرینش خدای تعالی منه قوله: لاتمثلوا بنامیه الله؛ یعنی الخلق لانّه ینمی (منتهی الارب) خلق خداوند زیرا ایشان نمو می کنند (از اقرب الموارد) نامه خلق الله (از معجم متن اللغه) (||ص) نفس نامیه؛ نفس نباتی (یادداشت مؤلف ||) قوهء نامیه؛ قوتی است در جسم حیوانی و نباتی که جسم را در طول و عرض و عمق بالیدگی بخشد (آنندراج) (غیاث اللغات) نیروئی است که فعل و وظیفهء آن نمو و افزایش می باشد و قیاس حکم می کند که نیروی مزبور را منمیه گویند، اما برای رعایت مزاوجت فعل را به سوی سبب اسناد داده و نامیه گفته اند (از نفائس الفنون، از شرح مواقف) یکی از چهار قوهء مخدومهء طبیعیه، و هی قوه تسلم ما اوصلته الغاذیه فتدخله فی اقطار البدن علی نسبه طبیعیه (تذکرهء ضریر انطاکی ج 1 ص 13 ) : قوت مخدومه دو جنس است یکی تصرف اندر غذا کند که بقای شخص بر آن است و این دو نوع است یکی را قوت غاذیه گویند، دوم را قوت نامیه و قوت نامیه یعنی قوهء فزاینده، قوتی است که غذا را اندر اندامها فزاید تا هر اندامی بدان اندازه که می باید بپاید (ذخیرهء خوارزمشاهی) قوه ای در نبات و انسان که آن را از خردی به بزرگی برد و نمو و بالش و بالندگی دهد قوهء رؤیائی : که روح نامیه این کار دارد گل و شمشاد و سرو او مینگارد ناصرخسرو گفتم که هست نامیه را جای اعتدال گفتا که هست حسیه را نامیه مقر ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 189 ) گفتم که اعتدال نبندد هوا مزاج گفتا ز نفس نامیه لافد همی شجر ناصرخسرو عجب مدار که از روح نامیه زین پس بجای سبزه ز گل بردمد سر خفچاق خاقانی فارغ از آبستنیت روز و شب نامیه عنین و طبیعت عزبنظامی بید لرزان و شکوفه متحیر ز چه اند از در نامیه بازآمده با تیغ و کفن رفیع الدین لنبانی نامیه گردد سترون و همه ارکان پیر شوند و یکی جوان بنماند؟.