ناظم الاطباء

[ظِ مُلْ اَ طِبْ با] (اِخ)علی اکبر (میرزا خان)بن محمدحسن بن علی اکبربن محمدعلی بن محمدکاظم بن ابوالقاسم بن محمدکاظم بن سعید شریف نفیسی از اطبای معروف و دانشمندان قرن چهاردهم هجریست وی به سال 1263 ه ق در کرمان تولد یافت و پس از تحصیلات مقدماتی با مساعدت وکیل الملک حاکم کرمان به سال 1282 به تهران آمد و در مدرسهء دارالفنون به تحصیل طب پرداخت، و در سال 1289 از تحصیل فراغت جست و سال بعد به ریاست مریض خانهء دولتی تهران منصوب گشت و تا سال 1298 در این سمت باقی ماند مقارن این احوال به عضویت مجلس حفظ الصحه نیز انتخاب گشت وی پس از کناره جستن از ریاست مریض خانه سفری به خراسان کرد و یک سال بعد به تهران بازآمد و در سال 1303 به دعوت ظل السلطان به اصفهان رفت و دو سالی در آن حوالی به سر برد وی در وبای 1310 در تهران صمیمانه به کار مداوای بیماران کمر بست و در همین اوان جزو اطبای حضور پادشاه درآمد( 1)، سپس به طبابت مخصوص اندرون سلطنتی انتخاب شد و تا سال 1328 ه ق در این مقام باقی بود - از تألیفات و ترجمه های اوست: 1- کتابی در علم تشریح 2- کتابی در پاتولوژی و کلینیک جراحی 3- رساله ای در فیزیک 4 رساله ای در جراحی 5- رساله ای در تراپوتیک 6- کتاب مذاکرات 7- کتاب تعلیمات ابتدائی 8- نامهء زبان آموز 9- کتاب پزشکی نامه 10 - فرنودسار یا فرهنگ نفیسی که از مهمترین تألیفات اوست وی به سال 1342 ه ق درگذشت برای اطلاع بیشتر از احوال وی رجوع به مقدمهء جلد اول فرهنگ نفیسی و تاریخ بیداری ایرانیان ص 215 و ریحانه الادب ج 4 ص 158 شود ( 1) - از کارهای محیرالعقول ناظم الاطباء آنکه در زمانی که مرحوم مظفرالدین شاه دستخط مشروطیت ایران را صادر فرموده لیکن هنوز امر مشروطیت ناتمام بوده و شاید به اندک سستی از بین رفته بود، که طبیب مخصوص سهواً و یا کس دیگر عمداً دوای عوضی به مظفرالدین شاه داد و آن مرحوم را گمان این بوده که او را مسموم نموده اند نزدیک بود خیالات مالیخولیائی به سر آن مرحوم افتد که فوراً ناظم الاطباء رسیده اطباء حضور را مات و متحیر و شاه را مبهوت و مرعوب دید، بقیهء دوا را که در فنجان نگاه داشته بودند و اگر طبیب آلمانی دیده بود علناً می گفت این دوا سم است یا مضر است، ناظم الاطباء ملتفت شد که هم جان بعضی در خطر است و هم خیالات موهوم شاه را تلف می کند فوراً بقیهء دوا را لاجرعه به سر کشیده و ته فنجان را با آب خالص شسته نیز آشامید و گفت: نقلی ندارد و دوا مضر نیست! بعد از آن به معالجهء شاه و خود پرداخت و تا چندی دیگر شاه را نگاه داشت تا امر ( مشروطیت مستحکم گردید (از تاریخ بیداری ایرانیان ص 217.