نارجیل بحری

[رَ لِ بَ] (ترکیب وصفی، اِ مرکب) صاحب مخزن الادویه آرد: آن را به فارسی نارجیل دریائی نامند و آن ثمر درختی است که در جزیره ای که بر خط استوا بطول یکصد و بیست درجه واقع است میشود و در جای دیگر بهم نمیرسد و درشت آن بسیار شبیه بدرخت نارجیل هندی و ثمر آن طولانی دو عدد بهم پیوسته و آن را نیز سه پوست می باشد و هیأت آن کمتر از نارجیل هندی و در تری و تازگی اندک چرب و بسیار سفید و لذیذتر از نارجیل هندی است (از مخزن الادویه ص 554 ) ثمری است غلاف دار مانند غلاف نارجیل و بقدر خربزه و طولانی میباشد و منبت او معلوم نیست و از روی دریا اخذ میکنند مغزش سفید مایل به زردی و سطبر و بسیار صلب و پوست او تیرهء مایل به سرخی مانند نارجیل و غلافش سیاه و سطبر و خوردن آب از غلاف او رافع سموم و مضرت آنها است و او مقی ء قوی و یک قیراط او که به روی سنگ سائیده باشند در دفع سم هوام و افعی و افیون و امثال آن مجرب و قوی تر از تریاق کبیر و علامت خلاصی از سم دفع قی است و تا قی کند باید مکرر دارد و ضماد او بر موضع گزیدهء عقرب و زنبور و هوام رفع الم آن است در ساعت و به قدر یک برنج که در هفته یکدو بار بی گلاب بنوشند حافظ صحت و رافع لرز تبهای مرکبه و بارده و فالج و مفاصل است به قی و رافع مضرت هوای وبائی و اختلاف آبها است و جاذب اخلاط ردیه از عمق بدن و رافع او است به تکرار قی و چون در بدن خلطی نباشد تحریک قی نمی کند و گویند زیاد او قتال است (از تحفهء حکیم مومن).