مهدیه

[مَ دی یَ] (اِخ) شهری است در شمال افریقا، آن را عبیدالله مهدی مؤسس سلسلهء فاطمی بنا کرد در سال 303 ه . ق. میان آن و قیروان از سوی جنوب دو منزل است. (یادداشت مؤلف). مهدی به سال 308 در آن سکنی گزید و شهر به نام خود او خوانده شد. این شهر در ساحل دریای روم بود و با باره ای بلند و موضع آن را چون کف دست متصل به زند دانسته اند :
بسته عدو را دست پس چون ملحد ملعون خس
کش کرد مهدی در قفس و آویختش در مهدیه.
منوچهری.
شهری است بزرگ بر کران دریای روم نهاده و به حدود قیروان پیوسته است. جایی بانعمت است و اندر وی بازرگانان بسیارند. (حدود العالم). و در پهلوی آن [ قیروان ] مهدیه است که مهدی از فرزندان امیرالمؤمنین حسین بن علی رضی الله عنهما ساخته است بعد از آنکه مغرب و اندلس گرفته بود و بدین تاریخ به دست سلطان مصر بود و آنجا برف بارد و لیکن پای نگیرد. (سفرنامهء ناصرخسرو چ دبیرسیاقی ص51).