منزوی

[مُ زَ] (ع ص) به یک سو شونده از خلق و گوشه نشین. (غیاث) (آنندراج). دورشونده و در زاویهء خانه قرارگرفته و گوشه نشین و گوشه گیر و یک سوشده از مردمان و منفرد و مجرد و تارک دنیا. (ناظم الاطباء). آنکه از مردم کناره گیرد و گوشه ای نشیند. عزلت نشین. معتزل :
گر در کمین حادثه شیری است منزوی است
ور در فرات فتنه نهنگی است ملحد است.
ابوالفرج رونی (دیوان چ پروفسور چایکین ص30).
منزوی باشم همیشه تا نباید رفتنم
نزد ممدوح لئیم و پیش مخدوم حقیر.
عبدالواسع جبلی (دیوان چ صفا ج1 ص172).
از خلق بر کناره چو اوتاد منزوی است
زآن جای او بهشت و ثوابش معجل است.
کمال الدین اسماعیل (دیوان چ حسین بحرالعلومی ص315).
روح پاکم چند باشد منزوی در کنج خاک
حور عینم تا کی آخر بار اهریمن کشم.
سعدی.
- منزوی شدن؛ انزوا جستن. عزلت گزیدن. گوشه نشینی اختیار کردن. گوشه گیری کردن :در بیت الاحزان مسکن منزوی شد و همهء عمر خایف و خافی در سوراخ خزید. (مرزبان نامه چ قزوینی ص143).
- || دوری کردن. اجتناب کردن. احتراز کردن :
نیست مردم جز که اهل دین حق ایزدی
تو ز اهل دین به نادانی شده ستی منزوی.
ناصرخسرو.
- منزوی گشتن؛ منزوی شدن : پدر منزوی گشت و ملک بدو باز گذاشت. (ترجمهء تاریخ یمینی چ 1 تهران ص337).
تو چنین منزوی و گوشه نشین گشته چنان
کآفتاب فلکت سایه نبیند به مثل.
کمال الدین اسماعیل (دیوان چ حسین بحرالعلومی ص374).
رجوع به ترکیب قبل، معنی اول شود.
- منزوی ماندن؛ گوشه گرفتن. عزلت گزیدن :
ز نحسش منزوی مانده دو صد دانا به یک منزل
ز سعدش مقتدی گشته هزار ابله به یک برزن.
سنائی (دیوان چ مصفا ص267).
|| پوشیده. مستور. مخفی. پنهان. نهان : بغض و عداوت همیشه در ضمایر ما و شما منزوی باشد. (مرزبان نامه چ قزوینی ص149).
سر خدا که در تتق غیب منزوی است
مستانه اش نقاب ز رخسار برکشیم.حافظ.
|| پوست درکشیده شده. (آنندراج). پوست درکشیده شده و ترنجیده. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). رجوع به انزوا شود.