آینهء سکندری

[یِ نَ یِ سِ کَ دَ] (اِخ)بقول فرهنگ نویسان، نام آینه ای است که بجهت آگاهی از حال فرنگ بر سر منارهء اسکندریه [ بمصر ] نهاده بوده است و کشتی های دریا از صد میل راه در آینه دیده میشده، و آن مناره را اسکندر بدستیاری ارسطو بنا کرده بود و از غفلت پاسبانان، فرنگیان فرصت یافته آینه در آب افکندند و اسکندریه را برهم زدند و ارسطو به فسون و اعداد آن را از قعر دریا برآورد - انتهی. مناره ای در جزیرهء فار(1) به قرب اسکندریه(؟) بوده است بناکردهء سُستراتِ کِنیدی(2)، و این مناره را از مرمر بچندین طبقه ساخته بودند به ارتفاع سیصد ذراع (تقریباً 135 گز) و بشب بر سر آن آتش افروختندی راهنمائی کشتی ها را :
چشمهء خضر ساز لب از لب جام گوهری
کز ظلمات بحر جست آینهء سکندری.
خاقانی.
(1) - فار به معنی منارهء ساحلی از نام همین جزیره مأخوذ است.
(2) - Sostrate de Cnide.