آیا
(ادات استفهام) کلمه ای است که بدان طلب دانستن و استفهام کنند :
فروماند و از کارش آمد شگفت
بسی با دل اندیشه اندرگرفت
که آیا بهشت است یا بزمگاه
سپهر برینست یا چرخ ماه؟فردوسی.
مشتاق آن نگارم آیا کجاست گوئی
با ما نمی نشیند بی ما چراست گوئی؟
اوحدی.
و بیشتر در فارسی بمدّ حرف ماقبل آخر کلمه برای افادهء استفهام اکتفا کنند. و هیچ و مگر نیز در پاره ای مواضع معنی استفهام دهد و مرادف آیا باشد.
- آیا بود، بود آیا؛ برای ترجّی و تمنی است، بمعنی تواند بود :
بود آیا که در میکده ها بگشایند
گره از کار فروبستهء ما بگشایند؟حافظ.
آنانکه خاک را بنظر کیمیا کنند
آیا بود که گوشهء چشمی بما کنند؟حافظ.
فروماند و از کارش آمد شگفت
بسی با دل اندیشه اندرگرفت
که آیا بهشت است یا بزمگاه
سپهر برینست یا چرخ ماه؟فردوسی.
مشتاق آن نگارم آیا کجاست گوئی
با ما نمی نشیند بی ما چراست گوئی؟
اوحدی.
و بیشتر در فارسی بمدّ حرف ماقبل آخر کلمه برای افادهء استفهام اکتفا کنند. و هیچ و مگر نیز در پاره ای مواضع معنی استفهام دهد و مرادف آیا باشد.
- آیا بود، بود آیا؛ برای ترجّی و تمنی است، بمعنی تواند بود :
بود آیا که در میکده ها بگشایند
گره از کار فروبستهء ما بگشایند؟حافظ.
آنانکه خاک را بنظر کیمیا کنند
آیا بود که گوشهء چشمی بما کنند؟حافظ.