مستقبل

[مُ تَ بِ] (ع ص، اِ) نعت فاعلی از استقبال. روی به چیزی آرنده. (غیاث) (آنندراج). کسی که در مقابل و محاذات چیزی قرار گیرد چون در مقابل قبله. (از اقرب الموارد). رجوع به استقبال شود. || در اصطلاح فقهی، کسی که به طرف قبله متوجه است. || پیش آینده. (غیاث) (آنندراج). مقابل مستدبر. (از اقرب الموارد). پیشوازکننده. به پیشواز شونده. پذیره آینده. || زمانهء پیش آینده که مقابل ماضی و حال است. (غیاث) (آنندراج). زمانی که بعد از حال آید. استقبال. (از اقرب الموارد). مُستقبَل. (از المنجد). زمانی که منتظر بوجود آمدن آن باشی پس از زمانی که در آن هستی، و بدین نام خوانده شده است بسبب اینکه زمان به استقبال آن میرود(1). (از تعریفات جرجانی). مضارع. غابر. آینده :
بیش از همه شاهانست از ماضی و مستقبل
بیش از همه میران است از شیری و از شاری(2).
منوچهری.
همچنین هر کس به اندازهء نظر
غیب مستقبل ببیند خیر و شر.
مولوی (مثنوی).
که چه خواهم خورد مستقبل عجب
لوت فردا از کجا سازم طلب.
مولوی (مثنوی).
- امثال: المستقبل کشاف.
(1) - بدین ترتیب جرجانی آن را به صیغهء اسم مفعول خوانده است.
(2) - ن ل: شیرانست از شیری و هشیاری.