مسأله

[مَ ءَ لَ / لِ] (ع اِ) مسألت. مسأله. حاجت. (منتهی الارب) (اقرب الموارد). درخواست. نیاز. خواهش. ج، مسائل. (منتهی الارب) (اقرب الموارد). || یکی از مطالب علمی و بیشتر فقهی. سؤالهای فقهی. (یادداشت مرحوم دهخدا). قضیهء علمی. سؤال و پرسش علمی یا فقهی :
کبک چون طالب علم است و در این نیست شکی
مسأله خواند تا بگذرد از شب سیکی.
منوچهری.
بوصادق را نشست و خاست افتاد با قاضی بلخ... و دیگر علما و مسأله های خلافی رفت. (تاریخ بیهقی ص206).
نبرد پیش مصاف آزموده معلومست
چنان که مسألهء شرع پیش دانشمند.
سعدی (گلستان).
عین صواب است و مسأله بی جواب. (گلستان سعدی). الاغلوطه؛ مسألهء دشوار. (دهار). || مطلب. موضوع. قضیه. مبحث : نامه ها فرستی [ حصیری ] با قاصدان مسرع تا آن مسأله را حل کرده آید. (تاریخ بیهقی ص211).
- مسأله ای نیست؛ اهمیتی ندارد. موضوع مهمی نیست. چیز ساده ای است.
- مسألهء غامضه؛ در اصطلاح تصوف، بقای اعیان ثابت است بر عدم خود با تجلی حق به نام نور. (از کشاف اصطلاحات الفنون).
|| در اصطلاح اهل نظر، دعوی است از آن جهت که بر آن یا بر دلیل آن سؤال وارد می شود. و نیز بر قضیهء علمی که بیان آن را خواستار باشند اطلاق شود. و گاهی بر محمول نیز اطلاق کنند. (از کشاف اصطلاحات الفنون).
- مسأَلَهٌ؛ خطابی به هنگام طرح مسأله ای و مشکلی نزد کسی که او پاسخ آن تواند داد و رفع اشکال تواند کرد.
|| رسالهء عملیهء فتاوی مجتهدی حی و أعلم. کتابهای خرد فقهی و بیشتر در احکام صوم و صلوات و حیض و نفاس که حاوی فتاوی اعلم حی است. (یادداشت مرحوم دهخدا). || کنایه از آلت رجولیت و دستگاه تناسلی مردان و گاه زنان است چنانکه بطنز زنی را که بی ریخت و بدادا است «نازنین صنم جواهرمسأله» گویند. (از فرهنگ لغات عامیانهء جمال زاده).