مدعی

[مُدْ دَ] (ع ص) دعوی کننده. (آنندراج). ادعاکننده. (فرهنگ فارسی معین) (ناظم الاطباء). که چیزی را از آن خویش پندارد بحق یا باطل. (از اقرب الموارد) (از متن اللغه). || درخواست کننده. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به معنی بعدی شود. || در فقه و قضا، خواهان. (لغات فرهنگستان). طرف مقابل در محکمهء شرعیه. (قاموس کتاب مقدس). من لایجبر علی الخصومه. (تعریفات). آنکه اگر از خصومت خودداری کند خصومت بازماند. دادخواه. خواستگار. (ناظم الاطباء). که دعوی نزد قاضی برد. که ادعای خود را بر کسی در محاکم شرعی یا عرفی طرح کند. مقابل خوانده و مدعی علیه :پس اگر مدعی علیه انکار کند دعوی مدعی را... (ترجمه النهایه طوسی، از فرهنگ فارسی معین). || بدخواه. خصم. (ناظم الاطباء). رجوع به معنی قبلی و نیز رجوع به معنی بعدی شود. || کسی که بغیر حق ادعای فهم و دانش کند. (فرهنگ فارسی معین). داودار. لاف زننده. (ناظم الاطباء). که بی حقی دعوی کند. که به گزاف ادعا کند. لاف زن. اهل ادعا :
ای فضلاپروری کز شرف نام تو
مدعیان را زند قافیه من قفا.خاقانی.
نبیند مدعی جز خویشتن را
که دارد پرده پندار در پیش.سعدی.
باطل است آن که مدعی گوید
خفته را خفته کی کند بیدار.سعدی.
هر که دانست که منزلگه معشوق کجاست
مدعی باشد اگر بر سر پیکان نرود.سعدی.
دل چه محل دارد و دینار چیست
مدعیم گر نکنم جان نثار.سعدی.
گفت ای فرزند خرقهء درویشان جامهء رضاست هر کو در این کسوت تحمل بی مرادی نکند مدعی است و خرقه بر او حرام. (گلستان سعدی).
با مدعی مگوئید اسرار عشق و مستی
تا بی خبر بمیرد در عین خودپرستی.حافظ.
|| حقه باز. شارلاتان. (از یادداشتهای قزوینی). لاف زن. نیز رجوع به شواهد ذیل معنی قبلی شود. || معاند. که دعوی همسری و همطرازی دارد. مزاحم : و لیکن مدعیان در کمین اند و مدعیان گوشه نشین. (گلستان سعدی).
دولت جان پرور است صحبت آموزگار
دولت بی مدعی سفره بی انتظار.سعدی.
مدعی خواست که آید به تماشاگه راز
دست غیب آمد و بر سینهء نامحرم زد.
حافظ.