گواتمالا

[تِ] (اِخ)(1) مساحتش 42042 میل مربع است. جمعیت آن (بنابر آمار 1958 م. سازمان ملل) 3546000(2) تن است. پرچم آن از سه قسمت عمودی آبی، سفید، آبی، با علامتی در قسمت سفید تشکیل شده است. واحد پول این کشور گواتزال است.
اوضاع طبیعی: گواتمالا شمالی ترین ایالت آمریکای مرکزی است که از سوی شمال و مغرب با کشور مکزیک و از طرف مشرق با هندوراس انگلیس و از سمت جنوب و مشرق با کشور مستقل هندوراس و السالوادور و از جنوب غربی با اقیانوس آرام محدود میباشد. یک رشته کوه از شمال غربی به جنوب غربی این سرزمین کشیده شده و ناحیه کم وسعت غربی آن پر از آب و حاصلخیز و مرکز کشاورزی است. بیش از 50% جمعیت آن را هندیها (سرخ پوستان) و بقیهء آن را اسپانیاییها و هندیهای دورگه تشکیل می دهند. در این سرزمین آثار باستانی و خرابه های تاریخی فراوانی به چشم می خورد که بیشتر در قسمتهای شمالی آن قرار دارد و برخی دیگر از این آثار در غرب گواتمالا واقع شده است. پایتخت آن شهر گواتمالا است که دارای 374000 تن جمعیت است. بندر عمدهء آن پوتوباریوس نام دارد که در کرانهء اقیانوس اطلس و 800میلی سرزمین اورلئان جدید جای گرفته است. یک خط راه آهن این بندر را به شهر گواتمالا پایتخت و بندر سان خوزه در اقیانوس آرام متصل می کند.
منابع و صنایع: مهمترین فعالیت تولیدی این سرزمین کشاورزی است. خاک گواتمالا بسیار حاصلخیز است و محصول قهوه بزرگترین رقم صادرات این کشور را تشکیل میدهد. صادرات دیگر آن موز، پنبه، شکر، برنج و دیگر غلات است. گله داری نیز رواج بسیار دارد. منابع معدنی آن نیز قابل توجه است و نقره، طلا، مس، آهن، سرب، روی و کرُم در آنجا یافت میشود. واردات عمدهء آن را منسوجات پنبه ای، گندم، نفت خام، دارو، فلزات و ماشین آلات تشکیل می دهد.
تاریخ و حکومت: مدت هزار سال بعد از میلاد مسیح سرزمین گواتمالا تحت تسلط امپراطوری باستانی مایا قرار داشت. پدرو دِ آلوارادو(3) از طرف فرناند کورتس(4) مأمور بررسی گواتمالا شد. وی در سال 1524 م. پایتخت فعلی، سانتیاگو دِ لس کابالروس دِ گواتمالا(5) را بنا کرد. ولی مهاجران اسپانیایی کمتر درصدد به دست آوردن نواحی مختلف گواتمالا بودند. در سال 1821 م. گواتمالا خود را از قید اسارت اسپانیاییها رها ساخت و ایالات متحد آمریکای مرکزی را به وجود آورد. در سال 1839 حکومت آن جمهوری گردید و در اول مارس 1956 قانون اساسی نوینی که حکومت گواتمالا را از حال ملوک الطوایفی و فئودالی خارج می ساخت و یک حکومت ملی و طرفدار طبقهء کارگر به وجود می آورد به تصویب رسید. تنها کنگرهء گواتمالا دارای 68 عضو می باشد. به دنبال یک انقلاب مسلحانه که در هفدهم ژوئن 1954 به دست نیروهای متمایل به کمونیسم صورت گرفت ژاکوب آربنز گوزمان به سمت ریاست جمهوری برگزیده شد و یک حکومت دیکتاتوری نظامی به وجود آمد، سپس در 26 ژوئیهء 1957 کاستیلو آرماس به ریاست جمهوری رسید ولی به دست یکی از افراد گارد نگهبان خود به ضرب گلوله به قتل رسید و معاون وی به ریاست جمهوری برگزیده شد. گواتمالا تا سال 1958 کابینه ها و کودتاهای متعددی به خود دید تا اینکه ژنرال فوانتز برای یک دورهء شش ساله به ریاست جمهوری انتخاب شد.
فرهنگ و مذهب: کیش رسمی این کشور آیین کاتولیک رمی است ولی آزادی مذهب رعایت می شود. تعلیمات ابتدایی اجباری است. دانشگاه گواتمالا در شهر گواتمالا پایتخت کشور قرار دارد و دارای شعب متعددی است. زبان رسمی و عمومی آن اسپانیایی است.
نیروی دفاعی: خدمت نظام از سن 18 تا 50 سالگی اجباری است. گواتمالا دارای 7000 تن نیروی مسلح و 3000 تن نیروی پلیس می باشد. (از کیهان سالانهء 1341 صص310 - 311).
(1) - Guatemala. (2) - 3625000 تن. (لاروس چ 1962).
(3) - Pedro de Alvarado.
(4) - Fernand Cortes.
(5) - Santiago de los Caballeros de Guatemala.