گلو
[گُ / گَ] (اِ) در اوستا گَرَه(1) (گلو)، پهلوی گروک(2)، سانسکریت گَلَه(3)، لاتینی گولا(4)، ارمنی کول(5) (فروبرده، بلعیده)، کردی گَرو(6)، افغانی غاره(7)، غرئی(8) (گردن، قصبه الریه)، استی قور(9) (غیرقطعی)، سنگلیچی غر(10)، خوانساری گلی(11)، دزفولی گلی(12)، گیلکی گولی(13)، کردی گئورو(14)، گئوری(15)(گلو، معبر تنگ)، گئوری(16)، گریو(17)، گوری(18). (از حاشیهء برهان قاطع چ معین). حلق. حلقوم. (برهان) (آنندراج) (دهار). مجرای غذا و دم در درون گردن: ذبح، ذباح، ذبحه؛ درد گلو. شکیکه. ذمط؛ گلو بریدن کسی را. ذعط؛ گلو بریدن کسی را. ذکاه؛ گلو بریدن گوسپند را. اجترار؛ جره برآوردن شتر از گلو. تهوید؛ آواز به گلو برگردانیدن بنرمی. جرض؛ به گلو درماندن طعام و جز آن. جرجره؛ آواز کردن گلو. جائر؛ به گلو درماندگی چیزی. جرثومهء؛ سرنای گلو. حز؛ گلوی آسیای. فحفحه؛ عارض شدن گرفتگی در گلو در آواز. (منتهی الارب) :
راست گویی که در گلوش کسی
پوشکی را همی بمالد گوش.شهید.
به خروش اندرش گرفته غریو
به گلو اندرش بمانده غرنگ.منجیک.
فروهشته بر گردن افراخته
چو نای دم اندر گلو ساخته.فردوسی.
ای دیده ها چو دیدهء غوک آمده برون
گویی که کرده اند گلوی ترا خبه(19).
فرخی (دیوان ص455).
بسته زیر گلو از غالیه تحت الحنکی
پیرهن دارد زین طالب علمانه یکی.
منوچهری.
گر بلبل بسیارگو بست از فراق گل گلو
گلگون صراحی بین در او بلبل بگفتار آمده.
خاقانی.
ناچخی راند بر گلوش دلیر
چون بر اندام گور پنجهء شیر
اژدها را درید کام و گلو
ناچخ هشت مشت شش پهلو.
نظامی (هفت پیکر ص75).
گلوی خویش عبث پاره میکند بلبل
چو گل شکفته شود در چمن نمی ماند.
صائب (از آنندراج).
- امثال: از گلو بیرون کشیدن ؛ به جبر و عنف چیزی را از کسی ستدن.
از گلوی خود بریدن و به دیگران دادن ؛ کنایه است از خودگذشتگی و بخشش بسیار.
در گلو گیر کردن.
گریه به گلو ؛ آمادهء گریه. اشک در مشک.
گریه گلوی کسی را گرفتن ؛ بغض کردن. آمادهء گریه کردن بودن.
گلو پیش کسی گیر کردن یا گیر کردن گلو پیش کسی ؛ عاشق کسی شدن.
گلو هفت بند دارد ؛ کنایه از آن است که به تأمل و اندیشه بسیار سخن باید گفت.
مال خود در گلوی خود فرونرفتن ؛ از خود دریغ داشتن بخیل، مالی را بسبب بخل فراوان.
(1) - garah.
(2) - garuk.
(3) - gala.
(4) - Gula.
(5) - kul.
(6) - geru.
(7) - ghara.
(8) - gharai.
(9) - qur.
(10) - ghar.
(11) - geli.
(12) - goli.
(13) - guli.
(14) - gheuru.
(15) - gheuri.
(16) - gauri.
(17) - geryu.
(18) - gavri. (19) - این بیت با اندک تغییری در لغت فرس (ص254 و 284) به نام دقیقی یا لبیبی یا خسروانی هم آمده است.
راست گویی که در گلوش کسی
پوشکی را همی بمالد گوش.شهید.
به خروش اندرش گرفته غریو
به گلو اندرش بمانده غرنگ.منجیک.
فروهشته بر گردن افراخته
چو نای دم اندر گلو ساخته.فردوسی.
ای دیده ها چو دیدهء غوک آمده برون
گویی که کرده اند گلوی ترا خبه(19).
فرخی (دیوان ص455).
بسته زیر گلو از غالیه تحت الحنکی
پیرهن دارد زین طالب علمانه یکی.
منوچهری.
گر بلبل بسیارگو بست از فراق گل گلو
گلگون صراحی بین در او بلبل بگفتار آمده.
خاقانی.
ناچخی راند بر گلوش دلیر
چون بر اندام گور پنجهء شیر
اژدها را درید کام و گلو
ناچخ هشت مشت شش پهلو.
نظامی (هفت پیکر ص75).
گلوی خویش عبث پاره میکند بلبل
چو گل شکفته شود در چمن نمی ماند.
صائب (از آنندراج).
- امثال: از گلو بیرون کشیدن ؛ به جبر و عنف چیزی را از کسی ستدن.
از گلوی خود بریدن و به دیگران دادن ؛ کنایه است از خودگذشتگی و بخشش بسیار.
در گلو گیر کردن.
گریه به گلو ؛ آمادهء گریه. اشک در مشک.
گریه گلوی کسی را گرفتن ؛ بغض کردن. آمادهء گریه کردن بودن.
گلو پیش کسی گیر کردن یا گیر کردن گلو پیش کسی ؛ عاشق کسی شدن.
گلو هفت بند دارد ؛ کنایه از آن است که به تأمل و اندیشه بسیار سخن باید گفت.
مال خود در گلوی خود فرونرفتن ؛ از خود دریغ داشتن بخیل، مالی را بسبب بخل فراوان.
(1) - garah.
(2) - garuk.
(3) - gala.
(4) - Gula.
(5) - kul.
(6) - geru.
(7) - ghara.
(8) - gharai.
(9) - qur.
(10) - ghar.
(11) - geli.
(12) - goli.
(13) - guli.
(14) - gheuru.
(15) - gheuri.
(16) - gauri.
(17) - geryu.
(18) - gavri. (19) - این بیت با اندک تغییری در لغت فرس (ص254 و 284) به نام دقیقی یا لبیبی یا خسروانی هم آمده است.
قافیه‌یاب برای اندروید
با خرید نسخه اندرویدی قافیه‌یاب از فروشگاه‌های زیر از این پروژه حمایت کنید:
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
نرم‌افزار فرهنگ عروضی
گنجور
گنجور مجموعه‌ای ارزشمند از سروده‌ها و سخن‌رانی‌های شاعران پارسی‌گوی است که به صورت رایگان در اختیار همگان قرار گرفته است. برای مشاهده وب‌سایت گنجور اینجا کلیک کنید.
دریای سخن
نرم‌افزار دریای سخن کتابخانه‌ای بزرگ و ارزشمند از اشعار و سخنان شاعران گرانقدر ادب فارسی است که به حضور دوستداران شعر و ادب تقدیم می‌داریم.