کمابیش

[کَ] (ق مرکب)(1) کم و بیش و به تازی تخمیناً. (آنندراج). کم و زیاد. (ناظم الاطباء). کم و بیش. اندک و بسیاری.(2)(فرهنگ فارسی معین). تخمیناً. تقریباً. نزدیک... (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
دویست پیل و کمابیش ده هزار سوار
نودهزار پیاده مبارز و صفدر.فرخی.
کمابیش از صد وهفتادوسه روز
بدم در بستر خورشید پر نور.منوچهری.
و اندر محاسن و عنقفهء(3) وی(4) پانزده موی کمابیش سپید بود. (مجمل التواریخ، ص261). تا اکنون چهار هزار و پانصد و هفتاد سال کمابیش باشد. (مجمل التواریخ). این قوم بعد از کسری و پرویز بوده اند در مدت چهار سال و پنج کمابیش... پادشاهی کرده اند. (مجمل التواریخ).
نشناخت همای چون کمابیش
از خشکی پوست استخوان را.
سیف اسفرنگ.
و آن غیبت و فناء کلی در آن وقت مدت شش ساعت نجومی یا کمابیش داشته است. (انیس الطالبین نسخهء خطی ص23). با وجود آنکه در سوراخی از آن کمابیش پنجاه کس و صد کس می بودند. (ظفرنامهء یزدی، از فرهنگ فارسی معین). و در آن روز کمابیش دویست خانه باز می فروختند. (تاریخ غازان ص356). || همگی. تمامی. سرتاپای :
کمابیش سخا دید آنک او را دید در مجلس
سراپای هنر دید آنکه او را دید در میدان.
فرخی (دیوان چ دبیرسیاقی ص 255).
|| چگونه. (ناظم الاطباء).
(1) - از: کم + الف واسطه یا میانوند + بیش.
(2) - ظ: بسیار.
(3) - مویهای چند مابین لب زیرین و زنخ... (ناظم الاطباء).
(4) - پیغمبر اکرم (ص).