اردشیر

[اَ دَ / دِ] (اِخ) حسام الدوله بن حسن(1) هفتمین از اسپهبدان طبقهء دوم آل باوند (466 - 606 ه . ق.) متوفی به سال 602 ه . ق. (سفرنامهء مازندران و استرآباد رابینو ص 26، 39، 52، 53، 84، 90، 131، 132، 135، 136، 148، 155، 159). مؤلف مجمل التواریخ و القصص در ذکر تمیشه طبرستان آرد: بنای قدیم بوده و گویند افریدون کرده است بر دامن کوهی بر کنار دریا خراب شده بود که در همهء طبرستان ناپسندیده تر از آن موضع نیست و در سنهء تسع و ثمانین و خمسمائه(89 ه . ق.) ملک طبرستان اردشیربن الحسن تجدید عمارت آن می فزود (کذا). (مجمل التواریخ ص 526). شاه اردشیربن علاءالدوله حسن بصفات حمیده و سمات پسندیده آراسته بود و در ایام دولت خود در بزم [ شاید: در بذل و عطا ] عطا بقدر مقدور مبالغه مینمود. شجاعتش درجهء کمال داشت و عدالتش اوراق حکایت نوشیروان بر طاق نسیان گذاشت. بیت:
گه بزم سیم و گه رزم تیغ
ز جوینده هرگز نکردی دریغ.
و او بعد از فوت پدر افسر سروری بر سر نهاده بحسن تدبیر قاتلان پدر را بدست آورده اکثر ایشان را بتقل رسانید و مدت سی و چهار سال و هشت ماه حکومت کرده در شهور سنهء اثنی و ستمائه (602 ه . ق.) متوجه عالم عقبی گردید. (حبیب السیر ج1 ص347 و ج2 ص103، 104).
(1) - لقب حسن علاء الدوله بود.