قوی

[قَ وی ی] (ع ص) زورمند. توانا. (منتهی الارب). ذوالقوه. ج، اقویاء. (اقرب الموارد). || محکم. استوار. (فرهنگ فارسی معین). توانا و زورآور و با لفظ دیگر مرکب شده و صفت مرکب میسازد، مثل قوی بازو، قوی بال، قوی حال، قوی پنجه، قوی دست، قوی جثه، قوی شوکت، قوی هیکل و غیره. (فرهنگ نظام).
- قوی بخت؛ صاحب اقبال و جاه. (آنندراج). بختیار.
- قوی پشتی؛ نیرومندی و در بیت زیر مجازاً، رستگاری، نجات، فوز :
سخت قوی پشتی دارم به تو.مسعودسعد.
روی بدین کن که قوی پشتی است
پشت بخورشید که زردشتی است.نظامی.
- قوی پنجه؛ نیرومند :
سرتاسر آفاق جهان معرکه آراست
استاد قوی پنجه و شاگرد قوی زور.
نادم لاهیجی.
- قوی پی؛ سخت پی.
- قوی جثه؛ تناور و توانا. (آنندراج). آنکه دارای زور بازو است. دلاور. شجاع. پهلوان.
- قوی حال؛ متنعم :
تو به یک بار قوی حال کجا دریابی
که ضعیفان غمت بارکشان ستمند.سعدی.
- قوی دست؛ زورمند :
عنان تکاور بمیدان سپرد
نمود آن قوی دست را دستبرد.نظامی.
کارداران و کارفرمایان
هم قوی دست و هم قوی رایان.نظامی.
- قوی دستگه؛ قوی دستگاه :
بلنداختری نام او بختیار
قوی دستگه بود و سرمایه دار.سعدی.
- قوی دل؛ نیرومند. باجرأت :
چون قوی دل شدم بیاری او
گشتم آگه ز دوستداری او.نظامی.
تا که در این پایه قوی دل تر است
شربت زهر که هلاهل تر است.نظامی.
- قوی رای؛ قوی اندیشه. قوی فکر. صائب الرأی :
هم قوی رای و هم تمام اندیش
کارها را شناخته پس و پیش.نظامی.
- قوی طبع؛ پخته رای و قوی خلقت. (آنندراج).
- قوی گردن؛ گردن کلفت. زورمند :
خاک همان خصم قوی گردن است
چرخ همان ظالم گردن زن است.نظامی.
- قوی هیکل؛ تناور و جسیم. (آنندراج).
|| قوی (اصطلاح رجالی) در اصطلاح رجال و درایه بنابه نوشتهء بعضی گاه حدیث موثق را گویند و بگفتهء ممقانی قوی در اصطلاح غیر از صحیح و موثق و حسن بوده، بلکه عبارت از حدیثی است که همهء روات آن یا بعضی از آنان امامی مذهب باشند ولی مدح و قدح آنان ثابت نباشد یا حدیثی است که همهء روات آن یا بعضی از ایشان غیر امامی بوده و توثیق نشده باشند.