غنا

[غَ] (اِخ) غانا.(1) سابقاً به نام ساحل طلا معروف بود. از کشورهای مشترک المنافع و جمهوری است. در مغرب آفریکا در کنار خلیج گینه قرار دارد. مساحت آن 323925 گز مربع است و سکنهء آن 4118500 تن هستند. پایتخت آن آکرا و محصول مهم آن کاکائو است. در «اطلاعات سالانه» 1340 ه . ق. بخش سوم ص65 چنین آمده: غنا که به نام ساحل طلا مشهور است از شمال غربی به دلتای علیا، از جنوب غربی به ساحل عاج، از مشرق به توگو و از جنوب به اقیانوس اطلس محدود است. این کشور از چهار بخش کلنی، اشانتی، منطقهء شمالی و کنارهء توگولند تشکیل شده و به شش استان منقسم است. جمعیت غنا در سال 1954 م. 4676000 تن بود، از این عده 4111300 تن آفریکایی (سیاه پوست) و 6457 تن غیر آفریکایی، و از عدهء اخیر غیرآفریکایی 4102 تن انگلیسی و 1213 تن لبنانی و 157 تن اهل سوریه و 197 تن هندی هستند. از سال 1954 م. به این طرف قریب به یک میلیون تن بر سکنهء این کشور افزوده شده است. پایتخت غنا شهر اکرا است که 200000 تن سکنه دارد.
تاریخچهء غنا: تاریخ سکونت اقوام کنونی مناطق ساحل طلا بطور قطع معلوم نشده است، مسلم آن است که اقوام مزبور بطور اجتماع در ناحیهء بسیار وسیعی میان سودان و صحرای آفریکا و مناطقی که پیش از این یاد شده میزیسته اند، و روزگاری امپراطوری پهناوری به نام گانا داشته اند. ساکنان کنونی هنوز هم آن عصر و زمان را بیاد دارند و به یادبود همان سابقهء تاریخی نام امروز کشور خود را غنا گفته اند. مردم غنا در حدود سال 1214 م. مورد حملهء مسلمانان قرار میگیرند و قراء و قصبات آنان به دست عربها غارت میشود؛ مردم ناگزیر پراکنده میشوند و به جنوب کوچ میکنند و شاید 800 تا 1000 میل راه می پیمایند تا از تطاول عربها در امان بمانند و از آن پس تا امروز بتدریج در مناطق کنونی سکنی میگزینند. فرانسویان میگویند در سال 1383 م. بساحل طلا رسیده قلعهء المینا را در آن سرزمین بنا کرده اند. این گفته مستند تاریخی ندارد. در سال 1471 م. ساحل طلا از طرف دریانوردان پرتقال کشف گردید و یازده سال بعد، یعنی در سال 1482 قلعهء المینا به دست آنان بنا شد. این قلعه 155 سال بعد به دست هلندیان افتاد و پنج سال پس از آن یعنی در 1642 م. پرتقالیان همهء متصرفات خود را در ساحل طلا به هلندیان واگذار کردند. در سال 1553 م. انگلیسیان و در 1595 هلندیان با این سرزمین باب داد و ستد را گشودند، سه سال بعد هلندیان مکانی در موری برپا ساختند. در سال 1623 م. دانمارکیان قلعهء کریستیانس برک را بنا کردند و 22 سال بعد سوئدیان این قلعه را متصرف شدند و تا سال 1657 م. آن را در اختیار داشتند، در سال 1621 انگلیسیان محلی در کرمانتی نزدیک حوض نمک ساختند و در 1652 سوئدیان نیز در کپ کوست قلعه ای بنا کردند. در سال 1752 م. کمپانی آفریکایی «بروش» کمپانی هند شرقی در تحت حمایت دولت انگلیس تشکیل میشود و در این تاریخ جز انگلیسیان که در مرکز کپ کوست و هلندیان که در مرکز قلعهء المینا و دانمارکیان در مرکز قلعهء کریستیانس برک مستقر بودند، کلیهء دول اروپایی دیگر ساحل طلا را رها میکنند. نخستین میسیون انگلیسی در 1817 م. روانهء اشانتی میشود و چهار سال بعد دولت انگلیس مناطق اشغالی «کمپانی افریکایی» را تصرف میکند، ولی مردم اشانتی که به جنگجویی و دلیری معروفند در سال 1824 م. قوای انگلیس را مغلوب کردند، اما دو سال بعد انگلیسیان موفق شدند این مردم استقلال طلب را مغلوب سازند از آن به بعد هم انگلیسیان مصروف ایجاد تشکیلات اساسی دولتی و اقتصادی در این مناطق میشود. در سال 1844 م. رؤسای بعض قبایل کتباً اختیارات و سلطهء انگلیسیان را به رسمیت شناختند و از این تاریخ است که استیلای قطعی انگلیس در این سرزمین آغاز میگردد. شورای تقنینیه اول مرتبه در سال 1852 م. تشکیل شد. دول دیگر اروپا که تا این تاریخ ساحل طلا را ترک نکرده بودند در مقابل دولت انگلیس نتوانستند مقاومت کنند و چنانکه فهرست وقایع نشان میدهد، از این زمان به بعد آن چند دولت دیگر هم که هنوز قلعه ای از این اراضی در اختیار داشتند بتدریج این نواحی را ترک گفتند. در سال 1950 م. دانمارکیان متصرفات خود را در مقابل ده هزار لیره به انگلیسیان واگذار کردند. هلندیان نیز در 1867 م. برطبق قرارداری متصرفات خود را در مشرق رودخانهء سوت با متصرفات انگلیس واقع در مغرب همان رودخانه معاوضه کردند، و پنج سال بعد اجباراً کلیهء متصرفات خود را در ساحل طلا در مقابل 3790 لیره به انگلستان واگذار کردند، از این پس باز هم مدتی انگلیسیان با عشایر محلی بخصوص قبایل اشانتی در ستیز بودند تا سرانجام در 1901 م. موفق شدند بکلی آن قسمت را نیز ضمیمهء ساحل طلا کنند. در سال 1949 قوام نکرومه حزب مردم را تأسیس میکند و در 1951 م. همین شخص از طرف مجلس مقننه ای که تازه افتتاح شده بود بعنوان پیشوای امور دولتی انتخاب میگردد. نکرومه در سال 1952 م. نخستین رئیس دولت ساحل طلا شناخته شد. در سال 1956 م. نخست وزیر مقدمات استقلال کشور را فراهم کرد و سرانجام در ششم مارس 1957 استقلال کشور رسماً اعلام گردید و در تاریخ اول ژوئیه 1960 م. اولین انتخابات ریاست جمهوری بعمل آمد و قوام نکرومه به ریاست جمهوری انتخاب گردید. غنا هشتادویکمین عضو سازمان ملل متحد و عضو کشورهای مشترک المنافع انگلستان است. این کشور دارای یک مجلس است و انتخابات پارلمان مخفی و یکدرجه ای است. مردم اعم از زن و مرد از 21سالگی از حق رأی برخوردارند. دورهء تقنینیه سابقاً 4 سال بود، ولی برطبق قانون اساسی مصوب سپتامبر 1956 م. به پنج سال افزایش یافت و آخرین انتخابات در 17 ژوئیه سال 1956 بعمل آمد. تعداد نمایندگان 104 تن اند و بترتیب بین نواحی مختلف تقسیم میشوند.
محصولات: ساحل طلا سرزمینی زراعتی است و کاکائو محصول عمدهء آن است که یک سوم بازار جهان را تأمین میکند. باید یادآور شویم که از عمر کشت کاکائو در این کشور بیش از هفتاد سال نمیگذرد. بار اول شخصی نجار به نام ته کوراشز در سال 1879 م. تخم کاکائو را از جزیرهء فرناندوپو (واقع در گینهء اسپانیا) به این سرزمین آورد. بعد بتدریج زراعت این دانهء نباتی رونق گرفت و با سرعتی عجیب افزایش یافت؛ بنحوی که محصول کاکائو از سال 1891 جزء ارقام صادراتی این کشور درآمد. دیگر از منابع صادراتی این کشور، طلا، الماس، منگنز و بوکسیت است. واحد پول آن لیرهء غنایی است که برابر با یک لیرهء انگلیسی است. از اواخر سال 1960 کمپانی آفریکایی «گلف اویل کمپانی» در منطقهء مستعمرهء غربی در تجسس منابع نفت است. غنا دارای یک دانشگاه و 12 دبیرستان و 1300 مدرسه است که در آنها 700000 تن به خواندن درس اشتغال دارند. زبان رسمی غنا انگلیسی است و مهمترین زبانهای محلی، گانا، فانتی، تری، اکان و وایو است. مذهب مردم غنا بیشتر آنیمیسم و اسلام و مسیحیت است. ارتش غنا در حال حاضر مرکب از سه لشکر است، و سه هنگ توپخانه و مهندسی و مکانیزه نیز دارد. در غنا دو حزب سیاسی مهم به نام حزب مردم و حزب اتحاد است. حزب نخستین اکنون 85 کرسی و حزب دوم 17 کرسی را در مجلس اشغال کرده اند. مجلس غنا دو تن نمایندهء مستقل نیز دارد.
(1) - Ghana.