آل ناصرالدین

[لِ صِ رِدْ دی] (اِخ)آل سبکتکین. غزنویان (351 - 582 ه .ق .). آلبتکین غلامی ترک از جانب عبدالملک بفرماندهی لشکر مقیم خراسان منصوب شد و پس از عبدالملک در 351 از این منصب معزول گردید و بمقر پیشین خویش یعنی شهر غزنه بازگشت و غزنه را تسخیر کرد ولی بزودی وفات یافت و در 352 اسحاق پسر او جای پدر گرفت و او در 355 بمرد و بلکاتکین غلام البتکین از 355 تا 362 امارت کرد و پس از او پیری از 362 تا 366 فرمان راند، پس از او سبکتکین غلام دیگر البتکین به مقام امارت رسید و او مؤسس واقعی سلسلهء غزنوی است، سبکتکین قلمرو خویش را از طرف مشرق و مغرب بسط داد یعنی از جانب هندوستان قبائل رجپوت را مغلوب و شهر پیشاور را تسخیر کرد و384 نوح سامانی حکومت خراسان را باو داد. سبکتکین در مدت امارت خویش با اینکه در اواخر از حیث اقتدار بر سامانیان برتری داشت لیکن صورهً از راه احتیاط اظهار تبعیت آنان میکرد، پس از اینکه در 387 سبکتکین وفات کرد پسرش محمود جانشین او شد و او یکی از بزرگترین سلاطین اسلام است، در اول امر اسماعیل برادر کوچک خود را عزل کرد و مستقیماً از جانب خلیفه حکومت خراسان و غزنه بدو تفویض شد و پس از صلح با خوانین ایلک خانی بهندوستان تاخت و دامنهء لشکرکشیهای خود را تا حدود کشمیر و پنجاب بسط داد و در سال 408 بلاد قنوج و مُترا را گرفت و سومنات را در 415 غارت کرد. علاوه بر فتوحات هندوستان بلاد غور و مرغاب علیا را ضمیمهء قلمرو خویش ساخت و ماوراءالنهر را با بخارا و سمرقند دو پایتخت آن بگرفت ولی ترکمانان سلجوقی که بظاهر اطاعت غزنویان میکردند در زمان او قوت گرفتند، پس از مراجعت از سفری که بداخلهء ممالک خلفا کرد اصفهان را از دیالمه منتزع ساخت و در 421 در غزنه درگذشت. تشویق او از علم و ادب نهایت مشهور است و بزرگترین شعرای فارسی چون فردوسی و عنصری و فرخی و امثال آنان در عصر محمود و در کنف حمایت او تربیت شدند. و از اولاد و نبیرگان او پادشاهان ذیل میباشند: محمد، جلال الدوله421
مسعود اول، الناصر لدین الله که در جنگی با سلاجقه شکست یافت432
مودود، شهاب الدوله440
مسعود ثانی440
علی ابوالحسن، بهاءالدوله440
عبدالرشید، عزالدوله440
فرخزاد، جمال الدوله444
ابراهیم، ظهیرالدوله451
مسعود ثالث، علاءالدوله492
شیرزاد، کمال الدوله508
ارسلان، سلطان الدوله509
بهرامشاه، یمین الدوله512
خسروشاه، معزالدوله547
خسرو ملک، تاج الدوله555-582
و این سلسله را غوریان برانداختند. (نقل به اختصار از طبقات سلاطین اسلام استانلی لین پول).