احمد

[اَ مَ] (اِخ) ترخان. در حبیب السیر، نام وی، با عنوان سیدی و امیر سیدی ذکر میشود و چنانکه از تضاعیف این کتاب برمی آید این مرد از شجعان و بزرگان زمان امیرتیمور و جانشینان او بوده است و مدتی حکومت هرات و اندخود را عهده دار بوده و تا سال 862 ه . ق. از وی نام برده میشود. در قسمتهای مختلفهء حبیب السیر دربارهء وی چنین آمده است: در ظفرنامه و مطلع السعدین مسطور است که چون صاحبقران منصور شنود که قیصر را دست بسته بسدهء سنیه حاضر گردانیده اند فرمود تا او را دست گشادند و بتعظیم و احترام درآوردند و در مقامی لایق نشاندند اما حضرت مخدومی ابوی در روضه الصفا از والد بزرگوار خویش سید خاوندشاه رحمه الله نقل نموده اند که سیدی احمد ترخان که در آن شب یکی از حاضران مجلس صاحبقران بود گفت: ایلدرم بایزید را دست بسته ببارگاه خجسته درآورند. آن حضرت نخست قیصر را سخنان درشت گفت آنگاه فرمود تا دست او را گشاده بنشاندند... (ص165) و در رفتن میرزارستم بآستان خاقان... آورده: بطرف کنار آب آمویه رفت و از آنجا به اندخود افتاده والی آن سیدی احمد ترخان شاهزاده را در مقام مناسب فرود آورد و کیفیت حال بحضرت خاقان سعید عرضه داشت کرد. آن حضرت از غایت مکرمت در باب سفارش میرزا اسکندر نامه ای به میرزا پیرمحمد نوشت و نزد سیدی احمد ترخان فرستاده پیغام داد (ص185) و در قسمت رفتن شاهرخ از خراسان به عزم تسخیر آذربایجان آورده است: ... بدستور معهود میرزا الغ بیک گورکان بمحافظت ترکستان و ماوراءالنهر و میرزا سیور غتمش بضبط کابل و غزنین و زابلستان تعیین یافته امیر سیدی احمد ترخان بحکومت دارالسلطنهء هراه مقرر گشت. در ذکر وقایع پس از مرگ شاهرخ گوید: ... و تفصیل این اجمال آنکه هم در آنروز که در مملکت ری واقعهء هائلهء حضرت خاقان سعید اتفاق افتاد مهدعلیا گوهرشادآغا قاصدی همراه شمال و صبا بهراه فرستاد و کیفیت حال را اعلام داد میرزا علاءالدوله که در آن بلده حاکم بود چون آن خبر شنود از فوارهء دیده جوی خون بر... و خاطر بر آن قرار گرفت که اطاعت میرزاالغ بیک نموده... آنگاه میرزاصالح ولد پیر محمد شیرازی را با امیر اویس ترخان و احمد ترخان و جمعی از مشاهیر شجعان بدفع میرزا عبداللطیف نامزد فرمود و میرزاصالح و رفقا بمشهد مقدس شتافته خبر بی سامانی از سوی شاهزاده متواتراً شنودند لاجرم بفتح امیدوار گشته بصوب نیشابور ایلغار کردند و صبح شنبه سیزدهم ماه صفر بیک ناگاه در قیتول میرزاعبدالطیف... تاخته مهدعلیا و امراء ترخانی را از میان اعدا بیرون آوردند و در موضعی مناسب صف قتال آراسته... و بنفس نفیس بر صف اعدا تاخته... بعد از آن میرزا صالح و ترخانیان در ملازمت نعش مغفرت انتما و مراجعت مهدعلیا گوهرشادآغا عازم هراه گشتند. (ص208). در ذکر سلطنت میرزا شاه محمود آورده: و از هراه نیز قاصد امیر حسینعلی آمده عرضه داشت نمود که در روزی که خبر واقعهء محنت اندوز پادشاه مرحوم بشهر رسید میر رجب داروغه از محافظت میرزا ابراهیم غافل گشته و شاهزاده از محبس بیرون جسته و بخانهء احمد ترخان رفته و باتفاق جناب امارت پناهی بدامن کوه مختار شتافته... (ص227).
و در ذکر جلوس میرزا ابراهیم سلطان آورده:... نخست سپاه میرزا شاه محمود غالب گشته میمنه و میسرهء مخالف را گریزانیدند. عاقبه الامر امیر احمد ترخان با پردلان قول متوجه دشمنان شده کمال شجاعت و بهادری بظهور رسانیدند و میرزا ابراهیم بعد از آنکه مغلوب گشته بود ظفر یافته... (ص229). و در ذکر توجه میرزا سلطان ابراهیم بصوب مملکت جرجان و منهزم گشتن از صولت سپاه میرزا جهانشاه ترکمان آورد: .... و این واقعه در روز سه شنبه 25 محرم سنهء 862 ه . ق. بوقوع انجامید و میرزا ابراهیم چون از آن معرکه فرار نمود مانند قمر در وقت سرعت سیر لحظه ای در هیچ منزل نیاسود تا روز یکشنبهء ماه صفر؟ با معدودی از ملازمان خود را بهراه رسانید چون امیر احمد (؟) حاکم هراه از قرب وصول شاهزاده خبر یافت بلوازم استقبال استعجال نمود... (ص 230). و در توجه سلطان سعید بعزم رزم... آورده: در تضاعیف این حالات احمد ترخان باتفاق بعضی از قرتبان (؟) میرزا ابراهیم روی گردان شده بملازمت میرزا جهانشاه شتافتند.