آل برهان

[لِ بُ] (اِخ) نام خاندانی بزرگ از بخارا، معاصر سلاجقه و خوارزمشاهیان که بجود و کرم و بزرگواری معروف و ریاست حنفیان بخارا و ماوراءالنهر اباً عن جد بعهدهء ایشان موکول بود و بعض ایشان از ملوک بخارا محسوب میشوند و در اواخر دولت قراخطائیان در ماوراءالنهر پادشاهان این خاندان باجگذار قراخطائیان بوده اند. (نقل به اختصار از حواشی حضرت علامهء قزوینی بر چهارمقاله). نخستین کسی از این خانواده که بریاست و دانشمندی اشتهار یافت امام برهان الدین عبدالعزیزبن مازه است که در اوایل قرن ششم هجری میزیسته، و این خانواده را بنسبت او آل برهان و بنسبت پدرش بنی مازه خوانده اند. آل برهان یا بنی مازه تا اوایل قرن هشتم هجری معروف بوده اند. سیف الدین از آل برهان ممدوح سوزنی است :
آل برهان گزیدهء حقند
باد برهان حق درو پیدا
در شهنشاه و آل برهان باد
سوزنی پیر مستجاب دعا.