طمیم

[طَ] (ع ص) اسپ نیکورو سریع و شتاب. (منتهی الارب). اسب نیک تیزرو. (منتخب اللغات). || (اِ) نوعی جامه و پارچهء فاخر : هزار قبای اطلس معدنی و ملکی و طمیم و نسیج و ممزج و مقراضی و اکسون. (چهارمقالهء عروضی ص20). اطلس و نسیج و اکسون انواع جامه های گرانبهااند و معانی آنها در کتب لغت مذکور است و ممزج بصیغهء اسم مفعول بر وزن معظم گویا جامه ای بوده که از زر ممزوج یا چیز دیگر می بافته اند. ابن الاثیر در ذیل حوادث سنهء 512 ه . ق. گوید: «و فی هذه السنه اسقط المسترشد بالله من الاقطاع المختص به کل جور و امر ان لایؤخذ الا ما جرت به العاده القدیمه و اطلق ضمان غزل الذهب و کان صناع السقلاطون و الممزج و غیرهم ممن یعمل منه [ ای من الذهب ] یلقون شده من العمال علیها و اذی عظیماً...». و مقراضی نیز چنانکه از سیاق عبارت آتیه استفاده میشود از جامه های گرانبهای فاخر بوده است ولی جنس آن معلوم نیست. در رسالهء محاسن اصفهان للمافروخی(1) در عرض کلامی گوید: «فقال فی وصایاه لتتخذ اکفانی من ثوب مقراضی رومی و عمامه قصب مذهبه و ثوب دبیقی مصری فقیل له مه فانه لایصلح للاکفان غیر الثیاب البیض القطنیه فقال العیاذ بالله عاشرت خلقه ستین سنه و کنت احضرهم فی الدیباج و الحریر و القصب و انا الاَن مواف خالقی و رازقی اادثر فی اکفان من هذا الضرب الردی». اما معدنی و ملکی اگرچه جائی یافت نشد ولی در ضبط آنها اشکالی نیست، اشکالی که هست در کلمهء طمیم است که نه ضبط آن معین است و نه معلوم است از چه لغتی است و هیأه بکلمهء عربی مینماید ولی در هیچیک از کتب لغت یافت نشد(2). (حواشی چهارمقالهء عروضی چ اروپا ص110).
(1) - British Museum, Or. 3007,f,386. (2) - در چهارمقاله چ تهران بجای طمیم «تمم» نوشته است و در حاشیه از قاموس نقل کرده: التمم کصرد الجزز من الشعر و الوبر و الصوف، و این تصحیح که از تصرفات خود ناشر کتابست بغایت باطل است چه تمم جمع تمه است یعنی دسته ای از پشم و موی که از گوسفند و غیر آن بریده باشند و این معنی چه مناسبتی دارد با جامه های منسوج گران بهای ملوکانه که در خزانهء مأمون بوده است؟